پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی روش تفسیر تربیتی و روش تفسیر اجتماعی در دو تفسیر احسن الحدیث و نمونه سامان یافته است. برای انجام این مقایسه، پانزده موضوع تربیتی و پانزده موضوع اجتماعی انتخاب نمودیم، و برای هر موضوع آیاتی از قرآن را برگزیدیم. سرانجام، مقایسه میان مطالب دو تفسیر، ذیل آیات منتخب صورت گرفت. این مقایسه در دو بُعد محتوا و روش انجام گرفت. در بُعد روش، کوشش مولفان دو اثر را بر پایه ی سه شاخص أ. تکیه بر بافت آیات (خود متن)، ب. تکیه بر شأن نزول آیات (زمینه ی تاریخی متن)، و ج. تکیه بر گزارشهای تاریخی و روایات (داده های فرامتنی) مقایسه نمودیم. در بُعد محتوا، این مقایسه با تکیه بر سه شاخص، أ. میزان پوشش موضوع، ب. قابل فهم بودن مطالب برای مخاطب عام، و ج. آشنا بودن مطالب بیان شده با ذهن و زبان مخاطب صورت پذیرفت. مقایسه ی صورت گرفته نشان داد که تفسیر نمونه، چه در بُعد تربیتی و چه در بُعد اجتماعی، رویکردی جامع گرا و کل نگر به آیات دارد و ضمن پوشش وسیع تر ابعاد پیام آیات، به استخراج اصول و قواعدی کلی در حین تفسیر دست می زند؛ حال آنکه این وجه در تفسیر احسن الحدیث کمرنگتر به چشم می خورد. نیز در تفسیر نمونه بیش از تفسیر احسن الحدیث بر شأن نزول آیات تکیه شده بود. در مورد سایر شاخص ها اختلاف معناداری میان دو تفسیر مشاهده نشد.

رسانه جمعی می تواند مهم ترین عامل تولید، انعکاس، انتقال، تکرار و بازسازی هویت های اجتماعی - فرهنگی باشد. این امر در جامعه ایران اسلامی و در مورد سازمان صدا و سیما که در واقع بیشترین ابزار و امکانات را برای ایفای نقش حلقه واسط میان مردم و حکومت اسلامی در اختیار دارد، از اهمیت و جایگاه والاتری برخوردار است و خاستگاه اصلی شکل گیری تحقیق حاضر نیز بر همین پایه است. این تحقیق برآنست تا چگونگی پرداختن دو مرکزاستانی مرزی کرمانشاه و آذربایجان غربی را به مفهوم هویت ملی بررسی کند . تحقیق حاضر پژوهشی است به روش تحلیل محتوا و در پاسخ به این سوال اساسی که : " خبرهای سیمای مراکز استانهای آذربایجان غربی و کرمانشاه به چه میزان و چگونه به هویت ملی پرداخته اند؟ " برای دستیابی به اهداف پژوهش خود از میان تمامی بخش های خبری سیمای مراکزمذکور،بخش خبری 16:45 را که دراغلب مراکزاستانی به انعکاس خبر های استان اختصاص دارد برگزیده ایم . شایان ذکر است جامعه آماری این تحقیق کلیه خبرهای بخش خبری مذکور در تابستان و پاییز 1387 است که با استفاده از نمونه گیری طبقه بندی شده 210 خبر به عنوان نمونه انتخاب شد ه اند .نتایج این تحقیق حاکی از آنست که خبرهای سیمای مراکز کرمانشاه و آذربایجان غربی از منظر چگونگی پرداختن به ابعاد تعیین شده هویت ملی متفاوت بوده اند . و ازمیان ابعاد مختلف هویت ملی به بعد اجتماعی آن بیش از سایر ابعاد آن توجه داشته اند اما از نظرتوجه به زیرمقوله های بعد اجتماعی هویت ملی با هم تفاوت دارند.در واقع می توان گفت که خبرهای سیمای این دو مرکز از منظر توجه به مقوله های مختلف ابعاد دینی ، سیاسی ، قومی متفاوت بوده اند و تنها در میزان پرداختن به بعد تاریخی به صورت یکسان عمل کرده اند.