زمینه: تا کنون در پژوهش های متعددی عوامل موثر بر ایجاد حافظه کاذب مورد مطالعه قرار گرفته تا روش هایی برای کاهش آن کشف شود، اما ثابت شده است که این پدیده در مقابل حذف بسیار مقاوم است. معلوم شده که ظرفیت حافظه کاری و توجه فرد به ارتباط معنایی بین مواد به خاطر سپردنی ارتباط نیرومندی با تشکیل حافظه کاذب دارند. یکی از روش های پیشنهادی برای انحراف توجه معنایی روش یادگیری جفت های متداعی است. هدف: بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر یادگیری جفت های متداعی بر حافظه کاذب و نیز بررسی رابطه ظرفیت حافظه کاری با آسیب پذیری در مقابل پدیده حافظه کاذب است. مواد و روش ها: به منظور بررسی تأثیر یادگیری جفت های متداعی 463دانشجوی دانشگاه زنجان در قالب طرح آزمایشی پس آزمون چند گروهی و با استفاده از شیوه یادگیری فهرست، موسوم به مدل drm، مورد آزمایش ایجاد حافظه کاذب قرار گرفتند. همچنین برای مطالعه رابطه ظرفیت حافظه کاری با حافظه کاذب 147 دانشجو با استفاده از آزمون ظرفیت دینمن و کارپنتر(1980) آزمون شدند. یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که شرکت کنندگانی که فهرست های drmرا به صورت جفت های متداعی «کلمه- کلمه و شماره- کلمه» فرا گرفته بودند در مقایسه با شرکت کنندگانی که این فهرست ها به صورت استاندارد به آنها ارائه شده بودند کمتر دچار حافظه کاذب شدند (01/0>?)، همچنین ارتباط منفی معنی داری بین ظرفیت حافظه کاری و دچار شدن به حافظه کاذب مشاهده شد(01/0>?). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه شواهدی در تأیید نظریه های مبتنی بر انحراف توجه در کاهش حافظه کاذب، به خصوص نظریه «رد مبهم» به دست داد. ارتباط معکوس موجود بین ظرفیت حافظه کاری و حافظه کاذب نیز در پرتو عملکرد «نظارت بر منبع» حافظه کاری تبیین شده و مورد بحث قرار گرفته است.