به منظور بررسی اثر تاریخ، الگوی کشت و تراکم بوته بر عملکرد و شاخص برداشت ذرت دانه ای آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در اردیبهشت ماه سال1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان اجرا شد . در این آزمایش تاریخ کاشت به عنوان عامل اصلی در دو سطح شامل : 15 اردیبهشت و 30 اردیبهشت ، الگوی کاشت در دو سطح شامل : تک ردیفه و دو ردیفه زیگزاگ روی یک پشته و تراکم بوته در سه سطح شامل: 75هزار بوته در هکتار، 82500 بوته در هکتار و 90هزار بوته در هکتار به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تاریخ کاشت درسطح پنج درصد و الگوی کاشت، تراکم بوته و اثر متقابل سه عامل در سطح یک درصد بر عملکرد دانه ذرت معنی دار بود. تاریخ کاشت تاثیر معنی داری بر شاخص برداشت ذرت نداشت ولی اثر الگوی کاشت در سطح پنج درصد، تراکم بوته و اثر متقابل سه عامل در سطح یک درصد بر شاخص برداشت ذرت دانه ای معنی دار بود. الگوی کاشت تاثیر معنی داری بر روی عملکرد زیست توده نداشت ولی اثر تاریخ کاشت در سطح پنج درصد، تراکم بوته و اثر متقابل سه عامل در سطح یک درصد بر روی شاخص برداشت ذرت دانه ای معنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه به میزان 15030 کیلو گرم در هکتار، تعداد بلال در بوته 43/1 عدد ، بیشترین وزن هزار دانه به میزان 265 گرم، بالاترین شاخص برداشت به میزان 9/33 درصد و بیشترین طول بلال به میزان 32/22 سانتی متر از تاریخ کاشت دوم (30 اردیبهشت) با الگوی کشت دو ردیفه زیگزاگ و تراکم 75 هزار بوته در هکتار به دست آمد.

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و تراکم بوته بر برخی خصوصیات کمی و کیفی گلرنگ (charthamus tinctorius) رقم سینا ، آزمایشی به صورت طرح اسپلیت بلوک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل ، تنش خشکی به صورت قطع یک دوره آبیاری شامل چهار سطح شاهد ، قبل از تکمه دهی ، بعد از تکمه دهی ، در مرحله پر شدن دانه و تراکم بوته شامل سه سطح 200 ، 300 و 400 هزار بوته در هکتار در سه تکرار در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی ، دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس نشان داد که اثر سطوح تنش خشکی بر عملکرد دانه ، عملکرد زیست توده (بیولوژیک) و وزن هزار دانه در سطح احتمال یک درصد و بر شاخص برداشت در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. اثر سطوح تراکم بوته بر عملکرد دانه و عملکرد زیست توده (بیولوژیک) در سطح احتمال یک درصد و وزن هزار دانه و شاخص برداشت در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه به میزان 1989 کیلوگرم در هکتار از تیمار شاهد با تراکم 400 هزار بوته در هکتار و کمترین عملکرد دانه به میزان 2/343 کیلوگرم در هکتار از تیمار تنش قبل از تکمه دهی با تراکم 200 هزار بوته در هکتار بدست آمد. بررسی آنالیزهای رشد نشان داد که آبیاری شاهد با شاخص سطح برگ 47/2 نسبت به سایر سطوح آبیاری و تراکم 400 هزار بوته در هکتار با شاخص سطح برگ 04/2 نسبت به دو تراکم دیگر برتری داشت. بیشترین دوام شاخص سطح برگ (7/36 سطح برگ بر مترمربع در روز) از تیمار شاهد با تراکم 400 هزار هکتار و بیشترین تجمع وزن خشک کل بوته (1448 گرم بر مترمربع) از تیمار شاهد با تراکم 400 هزار بوته در هکتار نسبت به سطوح دیگر تنش بدست آمد. نتایج حاصل از مطالعه تغییرات روند رشد در شرایط آبیاری شاهد نشان داد که تراکم 400 هزار بوته در هکتار نسبت به دو تراکم دیگر دارای بیشترین میزان سرعت رشد محصول (81/35 گرم بر مترمربع بر روز) و سرعت رشد نسبی (09/0 گرم بر گرم بر روز) بود.

به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی و تراکم بوته بر برخی خصوصیات کمی و کیفی گلرنگ (charthamus tinctorius) رقم سینا ، آزمایشی به صورت طرح اسپلیت بلوک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل ، تنش خشکی به صورت قطع یک دوره آبیاری شامل چهار سطح شاهد ، قبل از تکمه دهی ، بعد از تکمه دهی ، در مرحله پر شدن دانه و تراکم بوته شامل سه سطح 200 ، 300 و 400 هزار بوته در هکتار در سه تکرار در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی ، دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. نتایج به دست آمده از تجزیه واریانس نشان داد که اثر سطوح تنش خشکی بر عملکرد دانه ، عملکرد زیست توده (بیولوژیک) و وزن هزار دانه در سطح احتمال یک درصد و بر شاخص برداشت در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. اثر سطوح تراکم بوته بر عملکرد دانه و عملکرد زیست توده (بیولوژیک) در سطح احتمال یک درصد و وزن هزار دانه و شاخص برداشت در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه به میزان 1989 کیلوگرم در هکتار از تیمار شاهد با تراکم 400 هزار بوته در هکتار و کمترین عملکرد دانه به میزان 2/343 کیلوگرم در هکتار از تیمار تنش قبل از تکمه دهی با تراکم 200 هزار بوته در هکتار بدست آمد. بررسی آنالیزهای رشد نشان داد که آبیاری شاهد با شاخص سطح برگ 47/2 نسبت به سایر سطوح آبیاری و تراکم 400 هزار بوته در هکتار با شاخص سطح برگ 04/2 نسبت به دو تراکم دیگر برتری داشت. بیشترین دوام شاخص سطح برگ (7/36 سطح برگ بر مترمربع در روز) از تیمار شاهد با تراکم 400 هزار هکتار و بیشترین تجمع وزن خشک کل بوته (1448 گرم بر مترمربع) از تیمار شاهد با تراکم 400 هزار بوته در هکتار نسبت به سطوح دیگر تنش بدست آمد. نتایج حاصل از مطالعه تغییرات روند رشد در شرایط آبیاری شاهد نشان داد که تراکم 400 هزار بوته در هکتار نسبت به دو تراکم دیگر دارای بیشترین میزان سرعت رشد محصول (81/35 گرم بر مترمربع بر روز) و سرعت رشد نسبی (09/0 گرم بر گرم بر روز) بود. واژگان کلیدی : تعداد قوزه در بوته ، تعداد دانه در قوزه ، عملکرد روغن

برای بررسی اثر تنش کم آبی در مراحل رویشی و زایشی روی تعدادی از پارامترهای فیزیولوژیکی، بیوماس، عملکرد دانه و میزان اسانس رازیانه، آزمایشی در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا گردید. آزمایش به صورت بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار پیاده گردید. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری کامل (شاهد) برای حصول 100% ظرفیت زراعی در طول دوره رشد، دو تنش ملایم (در حد 66% ظرفیت زراعی) و دو تنش شدید ( در حد 33% ظرفیت زراعی) در دو مرحله رویشی و زایشی بودند. طرح آزمایشی برای تعیین میزان و درصد اسانس از نوع کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی بود، تیمارهای آبیاری در کرت های اصلی و مراحل برداشت در کرت های فرعی قرار گرفته بودند. دو برداشت در مراحل گلدهی کامل (h1) و رسیدگی دانه ها (h2) انجام شد. اجزای فرّار سر شاخه های گلدار و دانه های رازیانه کشت شده با روش تقطیر با آب استخراج گردیدند و با استفاده از دستگاه gc/ms ترکیبات تشکیل دهنده اسانس رازیانه شناسایی شدند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که قرار گرفتن گیاهان تحت تنش خشکی به کاهش قابل توجه سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای، محتوای نسبی آب برگ (rwc)، میزان کلروفیل کل و تعرق منجر شد. در مقابل، بالاترین غلظت co2 اتاقک زیر روزنه ای و دمای کانوپی در تنش های شدید خشکی مشاهده شد. با کاهش هدایت روزنه ای سرعت فتوسنتز کاهش یافت. افزایش غلظت co2 اتاقک زیر روزنه ای در شرایط تنش خشکی نشان داد که عوامل غیر روزنه ای ممکن است فتوسنتز را محدود نمایند. ارتفاع بوته، وزن تر و خشک بیوماس و عملکرد دانه در واحد سطح به طور معنی داری تحت تاثیر تیمارهای آبیاری قرار گرفتند. بیشترین ارتفاع بوته و وزن تر و خشک بیوماس تحت آبیاری کامل (c) به دست آمد. با کاهش آب قابل استفاده به خصوص در مرحله رویشی (s3) این صفات به طور معنی داری کاهش یافتند. کمترین ارتفاع بوته و بیوماس تحت تنش شدید خشکی در مرحله رشد رویشی مشــاهده شد. هم چنین کمترین عمـلکرد دانه تحت شرایط شدید تنـش در مرحله رویشی و زایشی مشاهده شد. گیاهانی که از آب نسبتا بیشتری استفاده کرده بودند افزایش عملکرد دانه در واحد سطح معنی داری داشتند. گیاهانی که آب کافی دریافت کرده بودند به طور معنی داری میزان درصد اسانس کمتری نسبت به سایر گیاهان تحت تنش داشتند. درصد و عملکرد اسانس استخراج شده از دانه ها (h2) در اکثر تیمارهای آبیاری بیشتر از سرشاخه های گلدار(h1) بود. بالاترین عملکرد اسانس در واحد سطح از دانه های تحت تنش ملایم کم آبی در مراحل گلدهی و پرشدن دانه ها (s2h2) به دست آمد. در حالی که کمترین محصول اسانس توسط سرشاخه های گلدار تحت تیمار کنترل(ch1) تولید شد. پس از بررسی طیف های جرمی حاصل از gc/ms ترکیبات آنتول، فنشون، لیمونن، لینالل، استراگول، آلفا و بتا پینن و اسید انیسیک به عنوان مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس استخراج شده شناسایی گردیدند. که میزان آنتول(مهمترین ترکیب اسانس رازیانه) تحت تاثیر تیمارهای تنش خشکی قرار گرفت.

به منظور ارزیابی نسبت های مختلف کشت مخلوط افزایشی لوبیا و شبدر و تاثیر آن بر کنترل علف های هرز لوبیا، پژوهشی در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو عامل و سه تکرار به اجرا در آمد. فاکتورهای آزمایش شامل نسبت اختلاط کشت مخلوط افزایشی شبدر برسیم و لوبیا قرمز رقم اختر (تیپ رشدی ایستاده) در شش سطح شامل 20،40،60،80 درصد تراکم بهینه شبدر بعلاوه 100 درصد تراکم بهینه لوبیا به همراه تک کشتی لوبیا و شبدر و تداخل علف های هرز در دو سطح کنترل و عدم کنترل علف های هرز بود. نتایج آزمایش نشان داد عملکرد دانه لوبیا در تمام تیمارهای کشت مخلوط نسبت به کشت خالص لوبیا در شرایط عدم کنترل علف های هرز بیشتر بود و بیشترین عملکرد دانه در شرایط عدم کنترل علف های هرز از کشت مخلوط 100% لوبیا + 40% شبدر بدست آمد. بیشترین عملکرد علوفه شبدر در شرایط کنترل و عدم کنترل علف های هرز در کشت خالص مشاهده شد. بیشتربن درصد کاهش زیست توده کل علف های هرز در کشت مخلوط 100% لوبیا + 80% شبدر و کمترین درصد آن از کشت مخلوط 100% لوبیا + 20% شبدر به دست آمد. مناسب ترین تیمار جهت کنترل علف های هرز، کشت مخلوط 100% لوبیا + 80% شبدر شناخته شد و کشت مخلوط 100% لوبیا + 40% شبدر مناسبترین تیمار برای تولید دانه لوبیا در شرایط عدم کنترل علف های هرز بود.

استفاده از گوگرد به منظور کاهش ph خاک (حتی بطور موضعی) یکی از روش های حلالیت عناصر تثبیت شده در خاک های آهکی محسوب می شود. به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف کود بیوگوگرد و پرایمینگ با سالیسیلیک اسید بر تعدادی از صفات فیزیولوژیک و زراعی گلرنگ، رقم گلدشت، و نقش آن در بهبود اثرات به وجود آمده از ph بالای خاک های آهکی آزمایشی مزرعه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1390 به اجرا درآمد. در این آزمایش اثرات 6 سطح پرایمینگ بذر با سالیسیلیک اسید (شامل بذر تیمار نشده یا شاهد، صفر یا هیدروپرایم، 500، 1000، 1500 و 2000 میکرومولار)، در 4 سطح کود بیوگوگرد (شامل عدم استفاده از کود یا شاهد، 350، 700 و 1050 کیلوگرم در هکتار) بررسی گردید. نتایج نشان داد که کاربرد کود بیوگوگرد و پیش تیمار با سالیسیلیک اسید موجب بهبود صفات گیاهچه ای (از جمله درصد، سرعت و شاخص سبز کردن، وزن تر و خشک اندام های مختلف گیاهچه ای و پارامترهای رشد گیاهچه)، پارامترهای تبادلات گازی (شامل فتوسنتز و پارامترهای وابسته به آن) در دو مرحله گلدهی و 18 روز پس از گلدهی (پر شدن دانه)، شاخص کلروفیل در مراحل مختلف رشد (شامل روزت، تکمه-دهی، گلدهی، پر شدن دانه و رسیدگی)، محتوای کلروفیل a، b و مجموع، محتوای نسبی آب، پارامترهای رشدی در مراحل مختلف نموی، میزان عناصر معدنی (n, p, k, fe, zn, cu, mn) در دانه ی طبق های اصلی و فرعی، عملکرد و اجزای آن، درصد و عملکرد روغن و سبب کاهش میانگین روزهای سبز کردن، میزان co2 زیر روزنه ای، دمای برگ و دمای کانوپی گردید. با توجه به مقایسات میانگین و روابط بین صفات مشخص شد که انتخاب غلظت و مقدار مناسب sa و کود بیوگوگرد در خاک های آهکی موجب کاهش اثرات منفی ناشی از ph بالای خاک گردیده و تأثیر بسیاری در افزایش هر یک از صفات زراعی و فیزیولوژیک گلرنگ، رقم گلدشت، داشته ولی بیشترین افزایش در اکثر صفات در گیاهان حاصل از بذرهای پرایم شده با غلظت های 1000 و 2000 میکرومولار sa به ترتیب در شرایط استفاده و عدم استفاده از کود بیوگوگرد بدست آمد. همچنین در اکثر سطوح پرایمینگ کاربرد 700 کیلوگرم کود بیوگوگرد در هکتار نتیجه بهتری را در اکثر صفات اندازه گیری شده نشان داد. با توجه به این که سطح وسیعی از اراضی کشاورزی ایران را خاک های آهکی و قلیایی تشکیل می دهد، کاربرد کود بیوگوگرد (به عنوان ماده ای فراوان و ارزان قیمت در کشور) و پرایمینگ با سالیسیلیک اسید می تواند به عنوان راهکار هایی مناسب جهت بهبود رشد و افزایش کمیت و کیفیت محصول گلرنگ در خاک های مذکور، مورد استفاده قرار گیرد.

تحقیق، تدریس و خدمات سه کارکرد مهم اعضای هیات علمی در دانشگاه محسوب می شوند و نحوه ارتباط این کارکردها با همدیگر و نیز با پیشرفت تحصیلی دانشجویان مورد توجه محققان حوزه آموزش عالی می باشد. لذا تحقیق توصیفی- ارزشیابانه حاضر با هدف بررسی و سنجش ارتباط بین عملکرد آموزشی (کمیت و کیفیت تدریس) اعضای هیات علمی با عملکرد پژوهشی و نیز پیشرفت تحصیلی دانشجویان طی سال های تحصیلی 1386 تا 1391 صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق کلیه اعضای هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان می باشند که به صورت سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها به دلیل مستند شدن و صحت آزمایی توسط معاونت های آموزشی و پژوهشی دانشگاه دارای روایی و پایایی کافی بودند. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که کیفیت تدریس با برخی شاخص های عملکرد پژوهشی رابطه مثبت و معناداری داشته ولی با کمیت تدریس رابطه معناداری ندارد. همچنین بین عملکرد پژوهشی و کیفیت تدریس با پیشرفت تحصیلی دانشجویان ارتباط معنی داری وجود نداشت. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که کیفیت تدریس اعضای هیات علمی فارغ التحصیل داخل کشور با خارج کشور هیچ تفاوت معنی داری با همدیگر نداشته ولی کیفیت تدریس اعضای هیات علمی با وضعیت استخدامی مختلف تفاوت معنی داری با همدیگر دارا هستند. نتایج تحلیل رگرسیونی بیانگر این بود که تعداد مقالات مجلات داخل کشور و تعداد دانشجویان کلاس دو عامل موثر بر کیفیت تدریس هستند.

شدت گرفتن آلودگی خاک¬های کشاورزی با کادمیوم، گیاهان را در معرض تنش با این فلز سنگین قرار داده ¬است. دو رقم vada و l94 جو (hordeum vulgare l) واکنش متفاوتی نسبت به اثرات سمی کادمیوم با غلظت5 میلی¬مولار نشان داده¬اند. جمعیت (rils) حاصل از تلاقی دو والد حساس(vada) و مقاوم (l94) در شرایط گلخانه و درطرح کاملا تصادفی با سه تکرار، مورد ارزیابی فنوتیپی برای صفت نکروز، زردی و خشکیدگی برگ¬ها قرار گرفتند. داده¬های ژنوتایپینگ وداده¬های کمی حاصل از این آزمایش، با استفاده از نرم افزارmapqtl.5 مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. با توجه با امکان ارزیابی کیفی مسمومیت کادمیوم در این توده نقشه یابی، صفت خشکیدگی برگها به عنوان یک نشانگر مورفولوژیکی به 957 نشانگر ملکولی به کاررفته در تهیه نقشه ژنتیکی اضافه شد و با استفاده از نرم افزار joinmap3.0 نقشه های پیوستگی تهیه شد. برای این صفت یک qtl بروی کروموزوم شماره 6 در محدوده ای به طول 10 سانتی مورگان، مکان یابی گردید. اینqtl با نشانگرهای مجاور مشابهی باqtl شناسایی شده در همین جمعیت برای مقاومت نسبی به زنگ برگی(rph3) مکان یابی شد. با استفاده از لاین¬های نوترکیب تهیه شده برای نقشه¬یابی دقیق qtl اعطا کننده¬ی مقاومت نسبی به زنگ برگی در جو، امکان نقشه¬یابی دقیق qtl مقاومت به سمیت کادمیوم نیز فراهم شد. تعداد 16 لاین نوترکیب که هر یک دارای قطعات مختلفی ازژنوم والدین درمنطقه qtl مکان یابی شده برای مقاومت به کادمیوم بود در سه تکرار مورد ارزیابی فنوتیپی برای صفت نکروز، زردی و خشکیدگی برگ¬ها قرارگرفتند و با استفاده از اطلاعات ژنوتایپینگ لاین های نوترکیب و آنالیز داده¬های کیفی حاصله، محلqtl مقاومت به کادمیوم در روی کروموزوم 6 جو در ناحیه ای به اندازه هفت دهم سانتی مورگان بین دو نشانگرgbs0164 وhvm74 مکان یابی دقیق گردید. نتایج این تحقیق می تواند متعاقبا در کلون کردن اولین qtl مقاومت به کادمیوم در جو مورد استفاده قرار گیرد. کلمات کلیدی: مقاومت به کادمیوم، مکان¬یابی qtl ، جو، نکروز و کلروز برگ¬ها

چکیده ندارد.