نام پژوهشگر: بهمن ایلامی
بهمن ایلامی عزیزالله کمال زاده
در این پژوهش با روش کشتار مقایسه ای، انرژی و پروتئین مورد نیاز نگهداری و رشد بره های نر درحال رشد کبوده شیراز در دو مرحله شصت روزه ، برای گروه های وزنی 20 تا 30 کیلوگرم (مرحله اول ) و 30 تا 40 کیلوگرم (مرحله دوم)، تغذیه شده با جیره های پلت شده و پلت نشده تعیین شد. در شروع مرحله اول، از بین 46 بره با وزن 20 تا 30 کیلوگرم، ابتدا شش بره به عنوان شاهد کشتار و ترکیبات شیمیایی بدن شامل انرژی خام ، پروتئین خام ، چربی خام ، آب و خاکستر اندازه گیری شد. بقیه بره ها، به دو گروه بیست رأسی برای تغذیه با جیره های پلت شده و پلت نشده تقسیم شدند. هر گروه در دو زیرگروه ده رأسی برای تعیین نیازهای نگهداری و رشد در قفس های متابولیکی به مدت شصت روز (دو دوره سی روزه) نگهداری شدند. بره های گروه رشد، جیره را در سطح دلخواه و بره های گروه نگهداری جیره را در سطح نگهداری (برای ثابت نگه داشتن وزن) دریافت کردند. مقدار خوراک توزیعی و پس مانده خوراک، روزانه جمع آوری و وزن شد. گوسفندان هر هفت روز یکبار وزن شدند. جمع آوری و نمونه برداری از ادرار و مدفوع در هفت روز پایانی هر دوره سی روزه انجام شد. در پایان مرحله شصت روزه، تمامی بره ها کشتار شدند. دو بخش لاشه و غیرلاشه جداگانه با چرخ گوشت مخصوص، خرد و کاملاً یکنواخت شد. ترکیبات شیمیایی نمونه های خوراک، ادرار، مدفوع، لاشه و غیرلاشه شامل انرژی خام ، پروتئین خام ، چربی خام ، آب و خاکستر اندازه گیری شد. بقیه بره های دیگر گروه وزنی (46 بره)، بر اساس همین روش مورد آزمایش قرار گرفتند. مقدار انرژی و پروتئین ذخیره شده تعیین شد و با توجه به مقدار انرژی و پروتئین مصرفی، نیازهای رشد و نگهداری، محاسبه شد. افزایش وزن روزانه گروه نگهداری برای دو گروه وزنی به ترتیب 2 و 3/2 گرم و برای گروه رشد در دو گروه وزنی به ترتیب 229 و 209 گرم بود. تعادل نیتروژن از دو روش محاسبه ای و معادله رگراسیون، تعیین شد. نیتروژن ذخیره شده برای بره های گروه نگهداری در دو گروه وزنی در حالت تعادل صفر نیتروژن به ترتیب 0/119 و 0/116 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن متابولیکی و نیتروژن ذخیره شده برای گروه رشد آنها به ترتیب 0/59 و 0/56 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن متابولیکی در روز بود. نیاز انرژی قابل سوخت و ساز نگهداری اندازه گیری شده برای دو گروه وزنی به ترتیب 424 و 423 کیلوژول به ازای هر کیلوگرم وزن متابولیکی، و نیاز انرژی قابل سوخت و ساز محاسبه شده از روش رگراسیون برای آنها به ترتیب، 420 و 391 کیلوژول به ازای هر کیلوگرم وزن متابولیکی در روز بود. تفاوت معنی داری بین روش اندازه گیری و روش رگراسیون نبود. تفاوت معنی داری در ماده آلی گوارش پذیر خورده شده، نیتروژن باقی مانده، نیاز انرژی قابل سوخت و ساز نگهداری و قابلیت سوخت و ساز بین دو گروه وزنی وجود نداشت. گوارش پذیری برای ماده آلی، انرژی خام و پروتئین خام و قابلیت سوخت و ساز، به صورت معنی داری در گروه نگهداری بیشتر از گروه رشد بود. نیاز انرژی قابل سوخت و ساز رشد اندازه گیری شده برای دو گروه وزنی به ترتیب 785 و 748 کیلوژول به ازای هر کیلوگرم وزن متابولیکی در روز بود. با روش کشتار مقایسه ای، نیاز نیتروژن مورد نیاز نگهداری برای دو گروه وزنی به ترتیب 3/62 و 4/98 گرم در روز و نیتروژن خالص ذخیره شده در هر گرم افزایش وزن روزانه آنها به ترتیب 75/3 و 52/3 گرم بود. با این روش، نیاز انرژی قابل سوخت و ساز نگهداری برای دو گروه وزنی به ترتیب 381 و 402 کیلوژول به ازای هر کیلوگرم وزن متابولیکی در روز و انرژی خالص ذخیره شده در هر گرم افزایش وزن روزانه آنها به ترتیب 12/5 و 13/9 کیلوژول بود. اثر نوع جیره بر نیازهای نگهداری معنی دار نبود ولی بر نیازهای رشد معنی دار بود. ماده خشک مصرفی، افزایش وزن روزانه، انرژی و نیتروژن مصرفی، انرژی و نیتروژن دفع شده از راه مدفوع در بره های گروه رشد تغذیه شده با جیره پلت شده به صورت معنی داری بیشتر از جیره پلت نشده بود.