. مهاجرت از روستا به نواحی شهری عموماً مهمترین شکل مهاجرت داخلی محسوب می شود. که این نوع مهاجرت بین سکونتگاه های شهری و روستایی در حد متناسب، بخشی از جریان منطقی تعامل فضایی بین آنها به شمار می رود که برای تداوم فرایند توسعه و تکامل این جوامع ضروری است. اما مسئله مهاجرت بی رویه روستا- شهری از اساسی ترین مسائلی است که کشورهای جهان سوم با آن روبرو هستند. این مسئله دارای پیامدهای مختلف مثبت و منفی برای مبدأ و مقصد است.در این تحقیق با دو پرسش اساسی روبرو بوده ایم که یافتن پاسخ آنها می تواند در این زمینه رهگشا باشد. این سوالات عبارتند از:1- آیا کمبود امکانات زیر بنایی و رفاهی در روستاهای شهرستان مرودشت بر روی مهاجرت روستاییان تاثیر گذار بوده است؟2- آیا مهاجرت روستاییان به شهر مرودشت بر کاهش سطح زیر کشت اراضی کشاورزی تاثیر گذار بوده است؟ این تحقیق در محدوده شهرستان مرودشت و به روش نمونه گیری طبقه ای از بین کل روستاهای شهرستان و همچنین خانوارهای مهاجر روستای وارد شده به شهر مرودشت انجام شده است. داده های مورد نیاز از طریق اسنادی و میدانی که روش میدانی با تکمیل 3 نمونه پرسش نامه: مهاجر، ساکنین روستا و اطلاعات عمومی روستا بوده گردآوری شده و نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزارspss و روش های آماری توصیفی و تحلیلی (آزمون t تک نمونه ای و ضریب همبستگی اسپیرمن) تجزیه و تحلیل شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که رابطه معناداری بین امکانات و تسهیلات روستا با مهاجرت وجود داشته و ثانیاً آمارهای گرفته شده در رابطه با سطح زیر کشت اراضی کشاورزی و مقایسه آن با مهاجرت روستایی و غیره نشانگر این بوده است که مهاجرت روستا شهری تاثیر خاصی بر کاهش سطح زیر کشت اراضی نداشته و عوامل دیگری چون خشکسالی و مشکلات بازرگانی محصولات دارای تاثیر بیشتری بوده اند. کلید واژه ها: مهاجرت روستا- شهری؛ امکانات رفاهی و زیر بنایی؛ پیامدهای مکانی فضایی؛ شهرستان مرودشت

دسترسی توانایی افراد برای رسیدن به خدمات، کالا و مقصدهای مطلوب با استفاده از وسیله نقلیه مطلوب در زمان مطلوب است.از آنجا که دسترسی عامل مهمی در بهبود کیفیت زندگی شهری شهروندان و مهمترین عامل ارتباط­دهنده سیستم حمل و نقل و کاربری اراضی است،به دلیل ضعف های موجود در این زمینه در این تحقیق با هدف شناخت عوامل موثر بر دسترسی و تعیین شاخص مناسب برای عامل جذابیت و زون های جذب سفر آموزشی و درمانی شهرک های بهشتی و بهارستان تعیین شده و این دو شهرک از نظر دسترسی به خدمات آموزشی و درمانی مقایسه شده اند.

پس از جنگ جهانی دوم، تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جهان در زمینه سهولت تحرک و جابجایی در رابطه با بهبود راههای ارتباطی و حمل و نقل، افزایش اوقات فراغت، گسترش شهرنشینی، افزایش آلودگی محیط زیست، بهبود رفاه اجتماعی و امکان تخصیص بخشی از درآمد برای امور غیر ضروری موجب رواج خانه های دوم ابتدا در غرب و سپس در بسیاری از کشورهای جهان شد. در ایران نیز بویژه در نواحی کوهستانی مجاور شهرهای بزرگ و همچنین در سواحل دریای خزر از چند دهه گذشته خانه های دوم یا خانه های تعطیلات با هدف گذراندن اوقات فراغت گسترش یافته است. همزمان با رشد جمعیت که خصوصاً در کشورهای پیشرفته همراه با هر چه بیشتر مرفه شدن این جوامع است، تغییر و تحول در کاربری اراضی اجتناب ناپذیر است. با این حال این تغییرات می تواند به گونه ای اتفاق بیفتد که کمترین اثرات سوء را برای اکوسیستم و جمعیت روستایی در مناطق حومه ای شهرها داشته باشد. تدارک و پیش بینی خانه های دوم در بسیاری از قسمت های توسعه جهان شاخه مهمی از کار بنگاه های معاملات ملکی را تشکیل می دهد. ناگل (2001) معتقد است که تقاضا برای خانه های دوم با افزایش استانداردهای زندگی و همچنین اوقات فراغت افراد افزایش می یابد. بر این اساس رشد مالکیت خانه های دوم با افزایش قابلیت دسترسی، تبلیغات روزافزون و در دسترس بودن خانه های مناسب و مطلوب تسهیل شده است. از سوی دیگر تقاضا برای خانه های دوم در حال حاضر بیشتر از سوی شهرنشینان بدون «ریشه های» روستایی منشأ می گیرد تا از وجود پیوندهای روستایی-شهری که از مهاجرت به سمت شهر نضج گرفته اند، همچنانکه در گذشته مصداق داشت. علاوه بر این خانه های دوم به منظورهای خاصی خریداری می شوند: نکات مثبت زندگی روستایی و زیبایی های طبیعت، سرمایه گذاری، خانه هایی برای دوران بازنشستگی و نیز به منظور گذران اوقات فراغت تغییرات در مد روز بودن نواحی که از تأثیر متفاوت تبلیغات و توزیع اطلاعات بین اشغال کنندگان خانه های دوم فعلی و آتی نتیجه می شود در آینده اهمیت بیشتری خواهد داشت. در ایران نیز، با توجه به رشد و گسترش سریع شهرهای بزرگ و مهم کشور در دهه های اخیر و رشد جمعیت شهری، همچنین با توجه به قابلیت ها و جاذبه های طبیعی اطراف شهرها در بیشتر نقاط ایران اعم از نواحی ساحلی شمال کشور و یا مناطق مرکزی، کوهستانی و حتی در جنوب کشور، در دهه گذشته تعدادی باغشهر در اطراف این کلانشهرها و یا در حواشی ساحلی کشور شکل گرفته است که موجب شکل گیری خانه های دوم در این مناطق و تشدید فعالیت های مربوط به گذران اوقات فراغت شده است. این باغشهرها که بستر توسعه خانه های دوم هستند، به مرور اقشار مختلفی از جمعیت شهرهای مادر را به خود جذب نموده اند. توسعه این باغشهرها، روند گسترش و رشد شهر اصلی را تحت تأثیر قرار داده است و با ادامه گسترش خانه های دوم در این مناطق در آینده این تأثیرات در مقیاس های بزرگتر، تغییرات اساسی در سیستم شهرهای کشور ایجاد خواهند نمود. چراکه به طور حتم این گسترش و رشد، نه تنها در وهله اول سبب تحرکات جمعیتی می گردد، بلکه در بستری که خود در حال گسترش است نیز، تغییرات اساسی در کاربری زمین ایجاد خواهد نمود.

چکیده بررسی نقش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی در الگوهای حمل و نقل درون شهری شیراز به وسیله ی امید عبدالکریمی بهره برداری دقیق و موثر از فناوری اطلاعات یکی از مهمترین ابزارهای پیشرفت و توسعه در دنیای کنونی است که از دهه 1980 میلادی به بعد شروع شده است. افزایش سریع امکانات و وسایل انتقال اطلاعات از دور همچون تلفن ، فاکس ، اینترنت ، کیوسک های اطلاعاتی ، سیستم های خود پرداز بانکی و مهمتر از همه تلفن های همراه در طی سه دهه اخیر رفتارهای فضایی متفاوتی را موجب شده است. شناخت و آگاهی از دامنه کاربرد این فناوری به مثابه یافتن راه حل های برای مشکلات شهرها ، معادل کمک به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و رفع بخش عمده ای از مشکلات اجتماعی است . بر همین اساس، گریزی از شناخت ، تحلیل دقیق، ارزیابی و بررسی اثرات آن بر الگوهای ترافیکی و رفتار های حرکتی نخواهد بود. امروزه پیامدهای ناشی از پیشرفت در ابعاد مختلف فناوری ارتباطات و اطلاعات (ict) در بیشتر زمینه ها از جمله در موضوع حمل و نقل مشاهده می شود. از سوی دیگر شهر شیراز با گسترش سریع و روزافزون خود دارای الگوی پیچیده ای از روابط ترافیکی گردیده است که هر روز بر پیچیدگی و مشکلات آن افزوده می شود. این پایان نامه تلاش می کند تا اثرات تحول در ict را بر الگوهای متداول سفر درون شهری را مورد بررسی قرار داده و با توجه به کارایی ict در بخش حمل و نقل سعی در کاهش حجمی از الگوی حمل ونقل حضوری شهروندان گردد و باعث کاهش مشکلات و بار ترافیکی شهر شیراز شود. سوال کلی تحقیق بر قابلیت فناوری ict در جهت کاهش تولید سفر استوار است. جمع آوری داده ها با شیوه میدانی با حجم نمونه 300 نفری در منطقه 6 شهرداری شیراز صورت گرفته و داده های به دست آمده با کمک آزمونهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس نتایج به دست آمده از پایان نامه می توان گفت که میزان استفاده فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی بر میزان و نوع سفرها اثر گذار می باشد که در متن نوع و شدت اثرگذاری مورد بررسی قرارگرفته است. کلید واژه ها: تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات(ict) ،الگوی سفر ، کلانشهر شیراز، رضایتمندی

کنترل نحوه استفاده از اراضی در شهرها و پیرامون آن، همواره به عنوان مسئله اصلی برنامه ریزان شهری و منطقه ای مطرح بوده است. به عبارتی، انتخاب کاربری بهینه با لحاظ معیارهای متعدد جهت هدایت به سوی برنامه ای همه جانبه و در راستای توسعه پایدار، از نگرش های جدید برنامه ریزی در دو دهه اخیر بوده. با تغییر نگرش به طرح های شهرسازی، شیوه ها و قابلیت های متعددی برای رویارویی با این موضوع چه در داخل شهرها و چه در پیرامون آن ها مورد توجه قرار گرفته است. از طرف دیگر، مزایای منحصر به فرد اراضی پیرامون کلانشهرها، هجوم سال های اخیر جمعیت شهری و مهاجرین را به پیرامون شهرها در پی داشته است. این امر در غیاب حضور مدیریتی صحیح، و ضعف در ابزارهای کنترل اراضی و ضوابط شفاف در استقرار فعالیتها اتفاق افتاده که نتیجه آن تداخل کاربری و فعالیت ها بوده است. این امر همراه با تخریب محیط زیست و عدم رعایت همجواری در فعالیتها و مطلوبیت در استقرار، پهنه های اراضی را با معضلات جدی مواجه نموده است. در این پایان نامه، سعی بر آن است که با بهره گیری از مفاهیم توسعه پایدار و مدلهای برنامه ای، ضوابط استقرار فعالیت ها در بخشی از حریم شهر مشهد در پهنه ای به وسعت حدود 2000 هکتار (حد فاصل محور قدیم قوچان و بزرگراه آسیایی) مورد بازبینی قرار گیرد. در این راستا، با استفاده از تئوری مدل "what if" و عوامل و معیارهای هدایتگر در جانمایی کاربری ها، اولویت استقرار کاربری ها در 4 گروه کشاورزی، خدمات، صنعت و سکونت تعیین می شود، سپس با بهره گیری از اصول پایداری و توسعه پایدار، ضوابط استقرار فعالیتها در هر کاربری تدوین و ارائه می گردد.

پارک ها یکی از مهمترین کاربری های شهری هستندکه توزیع مناسب آنها در سطح شهر و دسترسی مطلوب به آن ها به منظور رسیدن به اهداف اساسی توسعه یعنی عدالت اجتماعی و توسعه عادلانه حائز اهمیت بوده و یکی از نیازهای اساسی در هر شهر می باشند. تحقیق حاضر با هدف شناخت الگوی توزیع فضایی پارک های شهری و میزان دسترسی به آنها در سطح شهر شیراز و شناسایی نارسایی های موجود از لحاظ خدمات رسانی پارک ها انجام شده است و با بهره گیری از کاربرد گسترده انواع توانمندی های سیستم اطلاعات جغرافیایی و با استفاده از تکنیک های کمی رایج به این مهم پرداخته شده است. علاوه بر این ها با تدوین و تکمیل پرسشنامه و با استفاده از نرم افزار spss میزان رضایت شهروندان از تعداد پارک های موجود در شهر، میزان دسترسی به پارک ها و... مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.بر اساس یافته های تحقیق، توزیع کل پارک ها در شهر شیراز نیمه متعادل بوده و تفاوت کمی از این نظر در بین مناطق دیده می شود. با این وجود توزیع پارک های منطقه ای، ناحیه ای و به ویژه شهری در سطح شهر متعادل نبوده و بعضی از مناطق مثلاً منطقه 6 فاقد دسترسی به این نوع از پارک ها هستند. بررسی نتایج حاصل از پرسشنامه و عوامل موثر بر دسترسی نیز نشان داد که بیش از 60 درصد افراد از دسترسی خوبی به پارک ها برخوردار بوده و در فاصله کمی از پارک ها سکونت دارند.

امروزه آگاهی از زوال و نابودی محیط زیست در مقیاس های کوچک تری مانند واحدهای مسکونی و محلات که نماد محل سکونت مستقیم انسان ها است در حال رشد است. بالطبع نوعی رابطه پنهان ولی اثرگذار میان ما و محیط سکونت ما وجود دارد به گونه ای که شخص آنچنان تحت تأثیر محیط خود است که هماهنگی درونی اش بستگی به هماهنگی او با محیط دارد.این موضوع لزوم برنامه ریزی بر اساس سطوح خرد و در سطح محیط های مسکونی را روشن تر می نماید لیکن برنامه ریزی یکسان و با معیارهای از پیش مشخص برای محلات شهری که هر کدام در زمینه ای متفاوت رشد نموده و دارای شرایط متفاوتی می باشند صحیح به نظر نمی رسد. این پژوهش با عنوان " مقایسه ی کیفیت محیط سکونت در بافت های قدیمی و جدید شهری" بر آن است تا به واسطه ی ارزیابی وضعیت معیارهای سازنده ی کیفیت محیط سکونت، به مقایسه آن ها در بافت قدیم و جدید بپردازد. برای تحقق این هدف با استفاده از رویکرد روانشناختی – ادراکی و با استفاده از شاخص های عینی و ذهنی ، از روش جمع ارزش متغیرها استفاده و داده های مورد نظر با استفاده از پرسش نامه جمع آوری گردیده است. برای سازماندهی متغیرها و معیارها در تحقیق، مدل تجربی سنجش کیفیت محیط موسوم به "درخت ارزش" که دارای ساختاری سلسله مراتبی است، مورد استفاده قرار گرفته است. ارزیابی کیفیت محیط سکونت نیز بر اساس مجموع 9 معیار در سطوح واحد مسکونی و محیط بیرونی انجام شده است. در انتها نتایج تحقیق نشان می دهد بین مجموع کیفیت ادراکی محیط سکونت در بافت قدیم و جدید اختلاف چندانی وجود ندارد، لیکن میان ابعاد دسترسی، اقتصاد، زیبایی شناسی، هویت، ایمنی و امنیت در دو بافت مطالعاتی تفاوت معناداری وجود دارد که بایستی جهت ارتقای کیفیت سکونت و افزایش رضایت مندی ساکنان هر کدام از بافت ها بر اساس معیارهای سازنده کیفیت محیط و با توجه به خواست آنان برنامه ریزی نمود.

مسکن یکی از نیازهای اساسی بشر و محیط مسکونی، گسترده‏ترین و تأثیرگذارترین فضای شهری است. انتخاب مسکن، مهم‏ترین و گران‏ترین انتخاب خانوارها به شمار می‏آید. علاوه بر جنبه‏های کمّی و هزینه‏ای مسکن، معیارهای کیفی، همانند ارزش‏های کیفی محیط مسکونی، بر این انتخاب تأثیر فراوانی دارند. هدف اصلی این پژوهش، مطالع? میزان اثرگذاری ارزش‏های محیطی بر انتخاب محیط مسکونی و میزان تمایل به پرداخت ساکنان برای بهبود این ارزش‏ها، در محدود? معالی‏آباد است. داده‏های این پژوهش، با حجم نمون? 430 نفر و تکمیل پرسش‏نامه گرد‏آوری شد. برای برآورد کمّی تابع مطلوبیت انتخاب محیط مسکونی، از روش انتخاب تجربی و مدل لاجیت چند جمله‏ای استفاده شد. یافته‏های پژوهش نشان داد که کیفیت آب‏وهوا مهم‏ترین نقش را در تابع مطلوبیت ساکنان محدود? معالی‏آباد داشته است. پس از این، به ترتیب، اثرگذارترین ارزش‏های محیطی بر انتخاب محیط سکونت عبارت‏اند از: آرامش محیطی، دسترس‏پذیری، امنیت محیطی و موقعیت اجتماعی. همچنین، ساکنان محدود? معالی‏آباد، حاضر به پرداخت 47,885,880 ریال برای بهره‏مندی از مسکن کوتاه مرتبه و 24,896,525 ریال برای بهبود آرامش محیطی در محیط مسکونی خود بوده‏اند. در این پژوهش، به میزان تمایل ساکنان محدوده برای ترک محیط مسکونی و میزان رضایتمندی سکونتی آنان نیز، پرداخته شد. برای این منظور، از طیف پنج گزینه‏ای لیکرت استفاده شد. یافته‏های پژوهش نشان داد که بیشتر افراد رضایتمندی بالا و میزان تمایل کمی برای جابه‏جایی از محیط سکونت خود در محدود? پژوهش دارند. کیفیت آب‏وهوا و وجود مناظر طبیعی مهم‏ترین ویژگی محیطی اثرگذار بر رضایتمندی سکونتی خانوارها بوده‏اند. در مقابل، وضعیت ترافیک و ازدحام جمعیت دو عامل اثرگذار بر تشویق ساکنان به ترک محدوده به شمار می‏آیند.

برنامه ریزی منطقه ای به عنوان ابزاری برای اصلاح و آرایش فضایی کاربری اراضی، اشتغال، حمل و نقل و ... در سطح منطقه به کار گرفته می شود. پیچیدگی سیستم های شهری و منطقه ای و لزوم برخورد سیستماتیک با این پدیده ها، ضرورت استفاده از تکنولوژی و به ویژه نرم افزارهای هوشمند را در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری های منطقه ای ایجاب می نماید. در این پژوهش چگونگی استفاده از telum به عنوان نرم افزار رایانه ای هوشمند، با قابلیت تحلیل یکپارچه تاثیرات کابری اراضی، حمل و نقل و اقتصاد در منطقه شهری، به منظور امکانسنجی استفاده از مدل در استان فارس، پیش بینی تعداد جمعیت و تعداد-مکان اشتغال و سکونت در سطح شهرستان های استان مورد استفاده قرار گرفته است. با بررسی های به عمل آمده درمورد قابلیت های نرم افزار، نحوه کار با آن و نتایج قابل حصول از بکار گیری نرم افزار، مشخص گردید در سطح استان فارس در صورت فراهم نمودن اطلاعات کاربری اراضی، اشتغال و جعمیت (آنگونه که مدل به عنوان داده های اولیه بدان ها نیاز دارد) در دوره های پنج ساله و وجود تیمی متخصص و مسلط در به کارگیری نرم افزار از یک سو و از سوی دیگر تاکید بر تصمیم گیری بر پایه اطلاعات و تخصص و نه جهت گیری های سیاسی امکان استفاده از نرم افزار به شکل دقیق در سطح استان وجود دارد. همچنین با توجه به اطلاعات موجود و پس از استفاده از نرم افزار، تعداد جمعیت کل و جمعیت شاغل در بخش های مختلف اقتصادی به تفکیک شهرستان های استان پیش بینی گردید.

حوادث غیرمترقبه نقش عمده ای در ایجاد خسارات مالی و جانی در جامعه انسانی در سراسر جهان ایفا می نمایند. با یک نگاه به تاریخ رویدادهای غیرمنتظره به خصوص زلزله، مشخص می شود که ایران یکی از 10 کشور آسیب پذیر در جهان است که شهرهای پرجمعیت آن با بافتی نامنظم بیشترین خسارات را متحمل می شوند. بنابراین موضوع ایمنی شهرها در برابر مخاطرات طبیعی به عنوان یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی شهری مطرح گشت و در این راستا اولین گام شناسایی میزان آسیب پذیری اجزاء و عناصر شهری با استفاده از مدل ها و روش های موجود در این زمینه می باشد. با توجه به آسیب پذیری شهرهای ما در برابر زلزله، در این پژوهش منطقه 3 شهرداری شیراز از نظر عوامل تاثیرگذار در آسیب پذیری ساختمان های شهری در برابر زلزله با استفاده از شاخص هایی چون جنس خاک منطقه، فاصله از گسل و ... در روش radius و gis مورد بررسی قرار گرفته است و بعد از تحلیل های انجام شده مشخص گردید که ناحیه فوق با در نظر گرفتن این عوامل دارای آسیب پذیری بالایی در برابر زلزله می باشد. به طوری که در صورت وقوع زلزله ای با بزرگی 7.4 ریشتر بیش از یک سوم بناهای منطقه تخریب خواهند شد و حدود 3700 نفر کشته و 30508 زخمی برجا خواهد گذاشت. این مطالعه نشان می دهد که وجود بافت ارگانیک، شبکه ارتباطی نامنظم و نبود تجهیزات شهری مناسب، موجب آسیب پذیری شهرها در برابر زلزله می گردد. به این ترتیب از نتایج این ارزیابی می توان در پیش بینی برنامه های مدیریتی و شهری برای کاهش آسیب ها و تلفات استفاده نمود.

مفهوم توسعه پایدار در نتیجه افزایش مشکلات شهرنشینی مطرح شد که توجه آن به منافع نسل حاضر و آینده معطوف است. محلات شهری علی رغم اهمیت تاریخی خود، امروزه در نظام دهی به الگوی سکونت شهری نقش کم اهمیتی را دارا هستند. این در حالی است که در چند دهه اخیر در چارچوب نظریه توسعه پایدار، تاکید مجددی بر احیا آن ها صورت گرفته است. دیدگاه توسعه محله ای پایدار، رویکرد نوینی را تقویت می کند که در آن حل مشکلات شهری در بازگشت به مفهوم محله به عنوان سلول حیات شهری تصور می شود. هدف کلی از پژوهش حاضر، بررسی تطبیقی وضعیت پایداری در محله های ارگانیک و برنامه ریزی شده در شهر داراب، با مطالعه موردی محله تاج آباد به عنوان محله ارگانیک و شهرک امام حسن با بافت برنامه ریزی شده است. پس از مرور بر متون نظری و تجربیات مرتبط، شش معیار نشانگر پایداری شامل: «دسترسی و ارتباطات»، «حس تعلق به مکان»، «امنیت»، «هویت و خوانایی»، «روابط اجتماعی» و «دسترسی به تسهیلات کالبدی» استخراج گردید. سپس به بررسی این معیارها در محدوده های مطالعاتی پرداخته شد. روش تحقیق، تحلیلی – تطبیقی است و شیوه ی جمع آوری اطلاعات بر پایه بررسی های عینی و تکمیل پرسشنامه از ساکنان بوده است؛ و با استفاده از روش های آماری متناسب (آزمون t تک نمونه ای)، معیارهای مورد نظر مورد سنجش قرار گرفت. در این تحقیق عدد 90 به عنوان، شاخص بررسی پایداری در نظر گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که محله تاج آباد با امتیاز 19/91 نسبت به شهرک امام حسن با امتیاز 92/84 در شرایط پایدارتری به سر می برد. همچنین نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بیشترین تأثیر بر پایداری محله تاج آباد و شهرک امام حسن مربوط به معیار حس تعلق به مکان است؛ و در هر دو محله معیار دسترسی و ارتباطات کمترین تأثیر بر پایداری محله خود دارند.

چکیده بررسی اثرات کالبدی احداث پروژه های مسکن مهردرشهرهای استان فارس؛ مطالعه موردی شهرهای استهبان، فیروزآباد و نورآباد مسکن همواره به عنوان یکی از نیازهای اساسی در تمام دوران حیات انسان و تأمین مسکن،یکی از مهمترین دغدغه های جوامع واز اولویت های برنامه های توسعه اقتصادی واجتماعی دولت ها است.درایران نیزدولت های مختلف به منظور تأمین مسکن وبه ویژه مسکن اقشار کم درآمدسیاست ها وطرح های مختلفی رادر بخش مسکن به کار گرفته اند که از جمله اثرگذارترین آن ها در طی دهه های اخیر اجرای طرح مسکن مهردر دولت های نهم ودهم می باشد. به دنبال حجم وسیع اجرای این طرح در کل کشور دراستان فارس نیزطرح مسکن مهربا هدف تأمین واحدهای مسکونی برای افرادکم درآمد اجراشده که با توجه به حجم گستردگی، لازم است این مهم در ابعاد مختلف موردارزیابی قرار گیرد. از سویی دیگر، مسکن به عنوان موثرترین عنصر کالبدی شکل دهنده به فضای شهری ومهم ترین کاربری تأثیرگذار بر رشد و توسعه شهرها و یکی ازشاخص های عمده ارزیابی توسعه یک جامعه است. ازاین روهدف این پژوهش بررسی اثرات کالبدی احداث پروژه های مسکن مهراز دوجنبه تناسب با جهات توسعه پیشنهادی طرح های فرادست شهری و تأثیرآن بر گسترش فیزیکی شهرهای استان فارس در سه نمونه موردی استهبان،فیروزآبادونورآباد در جهت دستیابی به راهبردمناسب برای رفع مسائل پیرامون ابعاد عملکردی و ساختاری و بهبود شرایط این نوع از پروژه های تأمین مسکن است. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی بوده و به منظور دستیابی به اهداف تحقیق از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، روش ارزیابی فازی مارتین اهاگن و مدل هلدرن استفاده گردید. براساس یافته های تحقیق، مکان احداث پروژه مسکن مهر در شهرهای مورد مطالعه در مناسب ترین جهت توسعه آینده شهر و متناسب با جهات پیشنهادی طرح های توسعه و عمران شهری انتخاب شده است. اما روند توسعه آنی بوده و بر اساس زمانبندی پیشنهادی افق بلند مدت طرح های فرادست این موضوع هماهنگی نداشته است. علاوه بر این، احداث مسکن مهر در شهرهای مورد مطالعه متناسب با نیازهای جمعیتی آن هانبوده است. واژگان کلیدی:مسکن مهر، اثرات کالبدی، تحلیل سلسله مراتبی،مدل هلدرن،استان فارس.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

مسائل و مشکلات شهری که دامن گیر شهرها بویژه شهرهای کوچک است تنها با تدبیر دولت و توسط آنها قابل حل نیست, لذا با همکاری , همیاری و مشارکت شهروندان و نهادهای محلی است که میتوان موفقیت برنامه های شهری را تضمین نمود. اهمیت این پژوهش در این است که مسائل و مشکلات بر سر راه توسعه شهرهای کوچک که می تواند با مشارکت فعال شهروندان حل شود را آشکار ساخته و نقش مشارکت را در توسعه شهری مورد مطالعه قرار داده است. اهداف این تحقیق شناخت میزان و نحوه تمایل به مشارکت مردم در برنامه های توسعه شهری , شناخت شیوه ها و روشهای مشارکتی به منظور استفاده حداکثر از توان مشارکتی مردم , شناسائی موانع و مشکلات موجود در راه مشارکت مردم و ارائه راهکارهای مناسب به منظور تقویت نقش مشارکت مردمی جهت توسعه شهرهای کوچک استان کهگیلویه و بویراحمد می باشد.برای تحقق این اهداف ابتدا مفهوم مشارکت و نظریات عمومی در رابطه با مشارکت مطرح شده و سپس مشارکت در برنامه ریزی و شهرسازی مشارکتی به تفصیل شرح داده شده و با تشریح نظریه های شهرسازی مشارکتی چارچوب نظری تحقیق تدوین شده است. استان کهگیلویه و بویراحمد بدلیل محرومیت منطقه و دارا بودن شهرهای کوچک زیاد نسبت به کل شهرهای موجود در استان و سطح پایین مشارکت نسبت به کل کشور، به عنوان نمونه مورد بررسی انتخاب شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش نشان داد که میزان تمایل مردم به پرداخت هزینه های نقدی جهت مشارکت در توسعه شهرشان پایین بوده و نوع غالب تمایل به مشارکت مردم در برنامه های توسعه شهر خود از نوع مشارکت فکری (مشارکت در تصمیم گیری) بوده است . همچنین مشخص گردید که بین رضایتمندی مردم از عملکرد مدیریت شهری با میزان مشارکت آنها در برنامه های توسعه رابطهُ معنی دار مثبتی وجود داشته ولی بین این و رضایتمندی باتمایل مردم به مشارکت رابطه معنا داری وجود ندارد . و در آخر نتیجه تحلیل رابطه بین متغییرهای زمینه ای ( سن، میزان تحصیلات، درآمد، بعد خانوار ) با تمایل به مشارکت مردم در توسعه نیز نشان داد که رابطهُ معنی داری وجود ندارد .

برنامه ریزی فعالیتی برای هدایت آینده است، بنابراین به شدت به گذشته و حال مقید شده است . از طرفی دیگر برنامه ریزان همواره خواستار ابزاری بوده اند که قابلیت های تحلیل ، حل مساله و تصمیم گیری آن ها را افزایش دهد ، مدلسازی شهری بایستی به عنوان ابزاری برای افزایش قدرت تحلیل تصمیم سازان و برنامه ریزان می تواند در خدمت علمی تر کردن فرایند برنامه ریزی قرار گیرد. در این تحقیق با استفاده از ارزیابی چند معیاری (mce) سناریوهای مختلف رشد شهر ساخته شد . از مدل ترکیبی زنجیره های مارکوف و سلول های خودکار به منظور پیش بینی تحولات کاربری زمین استفاده شده است. پیش بینی گسترش فیزیکی شهر اهواز از این روش ، حاکی از انطباق 85 درصدی با واقعیت بوده و بیانگر پیروی کلانشهر اهواز از الگوی رشد پراکنده (sprawl) است .

در چند دهه گذشته اغلب کشورها و سازمانهای بین المللی درگیر در امر برنامه ریزی و توسعه به این امر واقف شده اند که جهت پیشرفت بهتر امور و افزایش توان نظارتی دولتها ، ضرورت دارد که بخش عمده ای از وظایف و اختیارات دولتها به بخش خصوصی واگذار گردد . با افزایش حجم کارها ،دولتمردان دیگر به مانند گذشته به تنهایی نمی توانند تمام امور کشور را انجام دهند و می بایست به جای انجام امور اجرایی وقت خود را صرف نظارت و تنظیم برنامه های کلان کشور کنند. در کشور ما نیز سیاست خصوصی سازی(به خصوص از برنامه سوم) با هدف کاهش ابتکار عمل های مستقیم دولت در فعالیتهای اقتصادی و وزنه مدیریت اجرایی آن، کاهش هزینه های بودجه ای دولت که ناشی از یارانه ها و هزینه های سرمایه ای می باشد و همچنین توسعه رقابت و بهبود کارایی عملیات موسسه اقتصادی، دنبال گردیده است و سعی بر آن بوده است تا با وارد نمودن بخش خصوصی در بخش های مختلف اقتصادی و اجتماعی، اهداف فوق محقق گردد. در بین نهادهایی که در سالهای اخیر به سمت خصوصی سازی بخشی از وظایف خود تمایل پیدا کرده اند و اقداماتی نیز در این خصوص انجام داده اند؛ می توان به شهرداریها به عنوان یکی از نهادهای تامین کننده خدمات شهری اشاره کرد. با توجه به رشد سریع شهرنشینی و گسترش فیزیکی شهرها، از یک سو روز به روز بر حجم و تنوع فعالیت و وظایف شهرداریها افزوده شده و از سوی دیگر ارائه خدمات مطلوب یکی از مهمترین دغدغه های شهروندان و شهرداریها قلمداد گردیده است. شهرداری مرودشت در راستای اجرای سیاست های خصوصی سازی درکشور و با هدف کاستن از نیروهای شهرداری، کاهش هزینه های شهرداری و همچنین ارائه مناسب خدمات در بخش خدمات شهری، قسمت جمع آوری زباله شهر مرودشت را در سال 1378 به بخش خصوصی واگذار کرده است. اکنون بعد از گذشت چند سال از اجرای این سیاست ، ضرورت داشت تا مشخص گردد که بخش خصوصی در انجام امور شهری تا چه اندازه مثبت و موثر عمل کرده است و به طور کلی آیا بخش خصوصی توانسته است ضمن برآورد اهداف مورد نظر شهرداری از خصوصی کردن جمع آوری زباله ، رضایت شهروندان را نیز در این خصوص فراهم نماید؟ در این پایان نامه با روش سروکوال (ارزیابی کیفیت خدمات) برروی 400 خانوار ساکن شهر مرودشت سعی گردیده که خصوصی سازی کیفیت خدمات در شهر مرودشت مورد بررسی قرار گیرد در این روش کیفیت خدمات را با پنج شاخص 1-قابلیت اعتماد،2-پاسخگویی،3- اطمینان،4-دلسوزی و تعهد، 5-ملموسها مورد تجزیه و تحلیل قراردادیم و به این نتیجه رسیدیم که شهروندان برخی محلات شهر مرودشت معتقد بودند که خصوصی جمع آوری زباله باعث ارتقاء سطح شاخص های فوق و در نتیجه افزایش کیفیت خدمات گردیده است. اکثر این محلات ،محلاتی نوساز مانند معلم می باشد. برعکس برخی محلات قدیمی تر مانند طالقانی معتقد به کاهش سطح شاخص های مشخص شده و در نتیجه کاهش سطح کیفیت جمع آوری زباله توسط شرکت خصوصی نسبت به شهرداری بودند. با بررسی محلات مختلف شهر مشخص گردید تنها ضعف شرکت با عث کاهش سطح کیفیت جمع آوری زباله نگردیده بلکه عواملی مانند عدم سیستم جمع آوری زباله، عدم آسفالت برخی معابر و در برخی نواحی حاشیه ای شهر عدم آماده سازی در محلات جدید باعث گردیده که حرکت و تردد اتومبیل در این محلات مشکل گردد و در نتیجه برای شرکت به کارگیری نیرو و تجهیزات بیشتر در این گونه محلات مقدور به صرفه نبوده و باعث عدم جمع آوری مناسب و به موقع زباله گردیده است. با بررسی کلی شاخص های کیفیت خدمات در سطح محلات گوناگون شهر مشخص گردید که خصوصی سازی جمع آوری زباله در شهر نتوانسته موفق باشد گوای این مطلب پاسخ های مردم می باشد که 52 درصد پاسخ دهندگان معتقد بودن عملکرد شهرداری بهتر از شرکت خصوصی بوده ، 26 درصد معتقد بوده اند عملکرد شرکت بهتر بوده و 22 درصد معتقد بوده اند عملکرد هر دو در یک سطح بوده و اختلافی بین عملکرد آنها وجود نداشته است .همچنین در بحث هزینه و کاهش نیرو نیز شهرداری نتوانسته به اهداف خود دست یابد زیرا با برسی صورت گرفته در تحقیق نه هزین ها کاهش یافته و نیروی فعال در جمع آوری زباله کاهش یافته است.

بطور کلی نظر به این که در پی تحولات جمعیتی ایران در 5 دوره سرشماری، افزایش تعداد شهرهای کوچک را شاهد بوده ایم؛ این امر ضرورت توجه به جایگاه این شهرها در شبکه شهری و نظام سلسله مراتب شهرهای کشور را بیش از پیش گوشزد می کند. شهرهای کوچک در تعامل با کوچکترین عنصر سکونتگاهی یعنی روستاها و شهرهای میانی در تعامل با بزرگترین شهر در سطوح ملی- منطقه ای نقش مهمی را در توسعه و توازن های منطقه ای نظیر تثبیت جمعیت، فعالیت ها و سرمایه در فضای ملی کشور ایفا می کنند. در این رساله نقش های اقتصادی و جمعیتی زاهدشهر به عنوان شهر کوچک، در نواحی روستایی پیرامون خود، با استفاده از مدل های ژاکلین بوژوگارنیه و ژرژشاپو، ضریب مکانی، ترسیمی طولی- عرضی ایزارد، ضریب کشش پذیری، مدل ترکیبی، مدل اشتغال پایه لائوری، مدل رتبه- اندازه و همچنین مطالعات میدانی وسیع ر بر روی خانوارهای نمونه شهر زاهدشهر و حوزه نفوذ (بخش شیبکوه) آن ها مورد پژوهش قرار گرفته است. با توجه به نتایج حاصل از تحلیل مدل ها و یافته های پرسشنامه ای، مشخص شد این شهر کوچک در کاهش مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگتر و تثبیت جمعیت نواحی روستایی خود نقش بسیار کمی داشته و در واقع این مرکز شهری برای جذب مهاجران بالقوه و بالفعل این نواحی در شرایط موجود فاقد توانایی لازم بوده است. لیکن این شهر با دارا بودن مراکز خدماتی نسبتاٌ مطلوب اداری، آموزشی، تجاری و غیره، به عنوان مرکز خرید مازاد تولیدات کشاورزی و محل ارائه خدمات مورد نیاز به ساکنین حوزه نفوذ خود، توانسته نقش موثری را ایفا نماید و می توان گفت در این زمینه نسبتاٌ موفق عمل کرده است. نتایج این تحقیق نشان دهنده آن است که رشد و توسعه شهرهای کوچک نظیر زاهدشهر به طور مستقیم به شرایط اجتماعی و اقتصادی حوزه نفوذ پیرامونی وابسته است و ثبات جمعیت روستایی و تولیدات کشاورزی به واسطه کارایی خدمات در این گونه شهرهای کوچک، در حوزه پیرامونی آن ها تحت تاثیر قرار گرفته اند. از سوی دیگر توسعه شهرهای کوچک هم وابسته به توسعه و تمرکززدایی این کارکردها از نواحی شهری بزرگ و هم وابسته به توسعه حوزه نفوذ روستایی شان با یکپارچه کردن فعالیت های غیرزراعی روستایی خواهد بود.