نام پژوهشگر: غلامحسین سرمدنیا
غلامعلی اکبری غلامحسین سرمدنیا
ارزیابی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و سایر خصوصیات پنج رقم ذرت در استان مرکزی واقع در شهرستانهای خمین و اراک در سال 1369 انجام شد. این آزمایش در هر دو منطقه بصورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکراد پیاده شد. در هر منطقه4 تاریخ کاشت (از 15 اردیبهشت تا 14 خرداد) به فواصل 10 روز فاکتور اصلی را تشکیل دادند . فاکتور فرعی عبارت بود از پنج سینگل کراس خیلی زودرس ، متوسط رس ، دیررس و خیلی دیررس که با تراکم 70000 بوته در هکتار کشت شدند . زمان شروع و طول دوره مراحل نمو ارقام، خصوصیات رشد رویشی و زایشی و عملکرد دانه آنها تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفت . تعداد روز تا رسیدن به هریک از مراحل عمده نمو در تاریخهای کاشت اولیه طولانی و با تاخیر در کاشت بعلت تاثیر طول روز و درجه حرات کوتاهتر گردید. نسبت وزن دانه به بلال در تاریخهای کاشت آخر کمتر بود. وزن صد دانه نیز با تاخیر در کاشت کاهش یافت . عملکرد دانه در تاریخ کاشت دوم (25 اردیبهشت) نسبت به سایر تاریخهای کاشت بیشتر بود. پائین بودن عملکرد دانه در تاریخ کاشت اول بعلت درجه حرارت پایین هواو خاک و در نتیجه کاهش سرعت جوانه زنی و استقرار مطلوب گیاهچه ها بوده است . همچنین در تاریخ کاشت آخر بدلیل برخورد زمان گرده افشانی با حرارتهای بالای اواخر تیر و مرداد و کوتاهی طول دوره رشد، عملکرد کمتری حاصل گشت . خصوصیات کیفی دانه از جمله درصدهای پروتئین، نشاسته و روغن تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار نگرفت . با توجه به شرایط انجام این بررسی بنظر میرسد که 25 اردیبهشت اولین تاریخ کاشت مناسب ذرت در هر دو منطقه خمین و اراک باشد. طبق نتایج بدست آمده کشت ذرت بعنوان محصول دوم پس ازبرداشت جو تنها بصورت ذرت علوفه ای قابل توصیه و مقرون به صرفه است . ارقام مورد بررسی از نظر عملکرد دانه، طول بلال، نسبت وزن دانه به بلال، وزن صد دانه و وزن خشک اندامهای هوائی متفاوت بودند. بیشترین عملکرد دانه، نسبت وزن دانه به بلال و وزن صددانه به سینگل کراس 704 تعلق داشت . وزن خشک اندامهای هوایی این سینگل کراس نیز بالا بود و طبق تعریف ابرهات و راسل، رقمی با سازگاری گسترده نسبت به شرایط مختلف کاشت تشخیص داده شد. سینگل کراس خیلی زودرس 108 بعلت طول دوره رشد کوتاه، کمترین مقدار همه خصوصیات را داشت . سینگل کراس خیلی دیررس 711 نیز با بالاترین شاخص سطح برگ و وزن خشک اندامهای هوایی پس از سینگل کراس 704 بالاترین عملکرد دانه را تولید نمود.
فرزاد شریف زاده غلامحسین سرمدنیا
اثرات تراکم بوته بر رشد، عملکرد و اجزاء عملکرد سه هیبرید ذرت (zea mays l.) در سال 1369 در مزرعه تحقیقاتی کمیته کشاورزی جهادسازندگی استان اصفهان بررسی گردید. آزمایش با کرتهای یکبار خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار پیاده گردید.فاکتور اصلی شامل سینگل کراسهای جدید ذرت تحت شماره های 301 و 604 و 711 بود که به ترتیب زودرس ، متوسط رس و دیررس می باشند . تراکمهای 55000، 65000، 75000، 85000 و 95000 بوته در هکتار بعنوان فاکتور فرعی منظور گردیدند. فاصله ردیفهای کاشت 75 سانتی متر بود و فاصلهء بین بوته ها در روی ردیف کاشت برای حصول تراکمهای مورد نظر تنظیم گردید. نمونه برداریها بمنظور اندازه گیری و بررسی خصوصیات رویشی و زایشی هیبریدها در تراکمهای مختلف از 51 روز پس از کاشت شروع و به فواصل هر دوهفته یکبار تا 107 روز پس از کاشت ادامه یافت . ارزیابی مدلهای تخمین مساحت برگ در مورد هیبریدها، تراکمها و مراحل رشد نشان داد که میتوان مساحت برگ را از طریق ضرب کردن ضریب ثابت 75ˆ0 درحاصلضرب طول در عرض با دقت زیاد (r2=0/995) تخمین زد. دراین آزمایش سینگل کراس 604به لحاظ برخورداری از بعضی از خصوصیات مطلوب گیاهی از جمله شاخص سطح برگ بالا و توزیع مناسب برگ در بوته توانست وزن بلال بیشتری تولید نماید. همچنین این هیبرید بدلیل داشتن تعداد بیشتر دانه در بلال که ناشی از تفاوت بارز آن در تعداد ردیف و تعداد دانه در ردیف بلال نسبت به هیبریدهای دیگر بود، توانست وزن دانه در بلال و عملکرد دانه در واحد سطح بیشتری تولید نماید. بنابراین بعنوان هیبرید برتر معرفی می گردد. اکثر صفات از جمله شاخص سطح برگ ، وزن خشک کل بوته، برگ ، ساقه و بلال، همچنین وزن خشک دانه و عملکرد دانه، تعداد دانه در مترمربع، تعداد ردیف و تعداد دانه در ردیف بلال و وزن هزار دانه تفاوت های معنی داری بین تراکمهای 85000 و 95000 بوته در هکتار نداشتند. تغییرات وزن خشک دانه و سایر صفاتی که اثرات متقابل در مورد آنان معنی دار گردیدنیز نشان داد که تراکمهای مذکور برای کاشت هر سه هیبرید مورد بررسی جهت تولید دانه در شرایط مشابه این آزمایش مناسب می باشند.