مطالب مورد بحث و بررسی در این رساله عبارت است : قسم ثانی (فی الانوارالالهیه و نورالانوار و مبازی الوجود و ترتیبها) - المقاله الاولی (فی النور و حقیقته و نور النور و مایصدرمنه اولا) - فصل (فی ان النور لایحتاج الی تعریف) - فصل (فی تعریف الغنی) - فصل(فی النور و الظلمه) - فصل (فی افتقارالجسم فی وجوده الی النور المجرد)- ضابط - فصل اجمالی (فی ان من یدرک ذاته فهو نور مجرد) - فصل تفصیلی (فیما ذکرناه ایضا) - ضابط - عباره اخری _ حکومه - فصل (فی الانوار و اقسامها) - ایضاح آخر - فصل (فی ان اختلاف الانوارالمجرده العقلیه هو بالکمال و النقص لا بالنوع) - فصل (و من طریق آخر) - قاعده - فصل (فی نورالانوار) - و ایضا من طریق آخر - طریق تفصیلی - المقاله الثانیه (فی ترتیب الوجود) - فصل (فی ان الواحد الحقیقی لا یصدر فیه من حیث من حیث هو کذلک اکثر من معلول واحد) - فصل (فی ان اول صادر من نور النوار نور مجرد واحد) - فصل (فی احکام هذه البرازخ) - فصل (فی بیان حرکات الافلاک ارادیه و فی کیفیه صدورالکثره عن نورالانوار) - قاعده (فی کیفیه التکثر) - فصل (فی جود نورالانوار) - قاعده (فی المشاهده) - قاعده اخری اشراقیه (فی ان مشاهده النور غیر اشراق شعاع ذلک النور علی من یشاهده) - فصل (فی ان لکل نور عال قهرا" بالنسبه الی النور السافل و للسافل محبه بالنسبه الی العالی) - فصل (فی ان محبه کل نور سافل للنفسه مقهوره فی محبه للنور العالی) . فصل (فی ان اشراق النورالمجرد لیس بانفصال شیء منه) - فصل (فی کیفیه صدور الکثره عن الواحد الاحد و ترتیبها) - فصل (فی تتمه الکلام علی الثوابت و بعض الکواکب) - فصل (فی بیان علمه تعالی علی ماهو قاعده الاشراق) - فصل (فی قاعده الامکان الاشرف علی ماهو سنه الاشراق - قاعده (فی بیان جواز صدور البسیط عن المرکب) - قاعده (فی بیان اقسام ارباب الاصنام) - فصل (فی بیان عدم تناهی آثار العقول و تناهی آثار النفوس) .

این نوشتار که " بررسی اختلاف آراء خواجه نصیرالدین طوسی و قاضی عضدالدین ایجی در مسائل کلامی " نام دارد حاصل بررسی تطبیقی کلام شیعه و کلام سنی اشعری به سبک قدیم و در قالب نظرات این دو دانشمند مذکور است . در این مقالات موارد اتفاق و اختلاف آنهادسته بندی شده و درصدر هر بحث موارد اتفاق فقط نام برده شده است . و بعد موارد اختلاف که تقریبا" چهل مورد است و خلاصه ای از آن آورده شده به تفصیل مورد بررسی و تجزیه وتحلیل و نقد و کاوش قرار گرفته است .

این رساله مشتمل بر سه بخش می باشد. نگارنده در بخش اول رساله به بررسی احوال و آثار نجم الدین دبیران کاتبی قزوینی پرداخته است . در بخش دوم بررسی افکار منطقی و فلسفی و کلامی کاتبی را مدنظر قرار داده، و در بخش سوم تصحیح المفصل فی شرح المحصل نجم الدین دبیران کاتبی قزوینی را ارائه نموده است .

اعتقاد به عالم برزخ یکی از مسائل قطعی دین مبین اسلام است که در قرآن کریم و احادیث مطهره به صراحت پیرامون آن سخن به میان آمده است . این اعتقاد با بقای روح پس از مرگ دردنیا استوار می باشد ، که این اعتقاد در ادیان الهی و غیرالهی نیز بعنوان یک اصل مهم شمرده می شود، بطوریکه دینی یافت نمی شود مگر اینکه برای انسان بقا و حیات طولانی تر از عمر این جهان قائل است و پیروان خود را به آنسوی دنیا دعوت می نماید و نسبت به حساب و کتاب آن انذار می دهد . شاید معدود انسانی را بتوان یافت که مرگ را پایان زندگی بداند و از درون به آن راضی باشد چنانچه در مکاتب غیرالهی نیز حیات دنیوی را مدت کوتاهی از زندگی جاویدان بشر مطرح می کنند.