چکیده: پوسیدگی ریشه از بیماری های مهم و اقتصادی درگندم است، که گسترش جهانی دارد. عوامل مختلفی سبب بروز این بیماری شده است که یکی از آن ها گونه هایی از قارچ فوزاریوم می باشد. یکی از این گونه ها ، f. culmorum می باشد که یکی از مخرب ترین بیمارگرهای گندم به شمار می رود. این قارچ گندم را از زمان کاشت تا برداشت مورد حمله قرار داده و سبب بلایت خوشه ، پوسیدگی طوقه و ریشه و ... شده و در نهایت منجر به کاهش عملکرد گیاه می شود. به دلیل خاکزی بودن این بیمارگر، ترکیبات ضد قارچ شیمیایی مرسوم برای کنترل آن، موثر نبوده است. اخیرا از جایگزینی ارقام مقاوم یا کنترل بیولوژیک برای کنترل این بیماری استفاده شده است. محدودیتهای روش های موجود در کنترل بیماری منجر به افزایش تمایل برای کاربرد ترکیبات ضد قارچی جدید شده است. نانو ذرات نقره دارای فعالیت ضد میکروبی با طیف وسیع است و در دهه گذشته کاربرد این ترکیبات در کشاورزی توسعه یافته است. علی رغم شناسایی مکانیسمهای متداول ضد میکروبی نانو ذرات نقره تأثیر این ترکیبات بر روی عوامل دفاع ذاتی و رشد گیاه ناشناخته است. در این مطالعه برای اولین بار تأثیر نانو ذرات نقره به تنهایی و در ترکیب با زئولیت بر روی تغییرات میزان آنزیم های موثر در دفاع ذاتی در ریشه گندم در آلودگی های تجربی گلخانه ای با قارچ f. culmorum مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه که از آزمایش فاکتوریل سه فاکتوره با طرح پایه کاملا تصادفی استفاده شد، تأثیر غلظتهای مختلف نانو ذرات نقره (ppm150و ppm300( به تنهایی و در ترکیب با زئولیت (1 و 5/0 گرم بر کیلوگرم خاک) در حضور فوزاریوم بر فعالیت آنزیم های پلی فنول اکسیداز و پروکسیداز در ریشه گندم مورد مطالعه قرار گرفت. تمام نمونه ها به صورت تکرار سه تایی در نظر گرفته شدند. کنترل های مختلف شامل نمونه های بدون نانو ذرات نقره‏ ، بدون فوزاریوم و بدون زئولیت در نظر گرفته شد. آلودگی با مایه بیمارگر (دانه های گندم آغشته به قارچ) با غلظت 50 گرم در یک کیلوگرم خاک انجام شد. دانه های گندم رقم الوند در خاک گلدانهای مایه کوبی شده و کنترل (24عدد بذر در هر گلدان) کشت داده شدند و 11، 27، و 38 روز پس از کشت، نمونه های ریشه گندم جدا و در فریزر?c 80- نگهداری شدند. تغییرات میزان آنزیم های پلی فنل اکسیداز و پروکسیداز با استفاده از روش اسپکتروفوتومتری مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه داده ها با استفاده از آزمایش فاکتوریل و بر پایه طرح کاملا تصادفی نشان دهنده تأثیر متقابل دو و سه طرفه بر صفات مورد مطالعه بود بطوریکه نانو ذرات نقره با و بدون زئولیت منجر به کاهش فعالیت آنزیم های ppo و pox (p?0.01)، در ریشه در حضور قارچ فوزاریوم گردید.

کمبود منابع آب با کیفیت مناسب یکی از چالش های مهم در نواحی خشک و نیمه خشک می باشد. از این رو امروزه دسترسی به منابع آب با کیفیت پایین مانند: زه آب ها، آب های شور و پس آب تصفیه شده مورد توجه قرار گرفته است. روش های آبیاری با راندمان بالا نظیر آبیاری قطره ای یک راهکار مناسب برای استفاده بهینه از این منابع می باشند. این تحقیق به منظور بررسی اثرات مدیریت های مختلف آبیاری قطره ای با آب شور روی عملکرد ذرت و بهره وری آب آبیاری در دو کشت بهاره و تابستانه انجام شد. آزمایش در قالب کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا گردید. در این تحقیق اثر سه راهکار مدیریت آبیاری شامل؛ اختلاط(m1)، تناوب یک در میان(m2) و تناوب نیم در میان(m3) سه سطح آب شور (s2، s3و s4) با آب رودخانه کارون(s1)، روی عملکرد، برخی اجزای عملکرد و بهره وری آب ذرت و نیز شوری خاک بررسی شد. مدیریت آبیاری به عنوان فاکتور اصلی و شوری فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. سطوح شوری s2، s3و s4 برای کشت بهاره 4، 5و 6 و در کشت تابستانه 4، 6و 8 دسی زیمنس بر متر منظور گردید. نتایج نشان داد که اثرات مدیریت و شوری و نیز اثر متقابل آنها روی عملکرد دانه و بهره-وری آب در کشت بهاره و تابستانه به ترتیب در سطح احتمال 1 و 5 درصد معنی دار شد. مدیریت نیم در میان در هر دو فصل باعث بهبود شاخص های عملکرد، بهره وری آب آبیاری و آبشویی بهتر لایه های سطحی خاک شد. ضرایب مدل شوری- عملکرد در شرایط مدیریت های مختلف آبیاری قطره ای محاسبه شد. میزان کاهش محصول به ازای هر واحد افزایش شوری خاک منطقه ریشه ی گیاه در مدیریت های اختلاط، یک در میان و نیم در میان به ترتیب 8، 5/10 و 5 درصد برای کشت بهاره و 86/9، 3/12و 14/7 درصد برای کشت تابستانه بدست آمد. در پایان به منظور ارزیابی توانایی مدل saltmed جهت شبیه سازی عملکرد، بیوماس و توزیع شوری و رطوبت خاک تحت شرایط مدیریتی مختلف، واسنجی و صحت سنجی مدل انجام شد. نتایج نشان داد که مدل saltmed با دقت بالایی شاخص های مختلف را شبیه سازی می نماید و تنها برای مدیریت های تناوبی در شبیه سازی توزیع شوری از دقت پایین تری برخوردار است.

رشد گیاه تحت تاثیر مقدار رطوبت خاک، تهویه خاک و مقاومت مکانیکی خاک در برابر نفوذ ریشه است. دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت (llwr) دامنه ای از رطوبت خاک است که در آن محدودیت رشد گیاه در ارتباط با پتانسیل آب خاک، تهویه و مقاومت مکانیکی در برابر نفوذ ریشه حداقل باشد. با این حال، دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت(llwr) برای گیاه لوبیا چشم بلبلی هنوز مشخص نشده است. هدف از انجام این پژوهش تعیین llwr برای دو سطح تراکمی جرم مخصوص ظاهری3/1 و 6/1 گرم برسانتی مترمکعب)در یک خاک با بافت شن- لومی و ارزیابی پاسخ رشد گیاه لوبیا چشم بلبلی به محدوده تعیین شده از طریق اندازه گیری پارامترهای رویشی و فیزیولوژیکی و همچنین بررسی رفتار گیاه لوبیا چشم بلبلی در پنج سطح رطوبتی ?ll (رطوبت حد پایینیllwr)، ?ul (رطوبت حد بالایی llwr) ، ?ul5/0 ، ?ul75/0 و ?ul2/1 بوده است. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به تعداد 30 واحد آزمایشی (pvc) در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. پارامترهای رویشی شامل میزان شاخص سطح برگ، ارتفاع گیاه، تعداد بوته، وزن صد دانه، وزن تر و خشک اندام هوایی، تعداد غلاف در بوته، وزن غلاف (تر و خشک)، طول غلاف، وزن تر و خشک دانه (بدون غلاف) و صفات ریشه ای(طول، حجم و تعداد گره) اندازه گیری شدند. از پارامترهای فیزیولوژیکی میزان هدایت روزنه ای برگ، غلظت نسبی کلروفیل و محتوای نسبی آب برگ اندازه گیری شدند. همچنین فاکتورهای درصد رطوبت دانه ها، درصد نیتروژن دانه ها و درصد نیتروژن خاک نیز اندازه گیری شدند. بیش ترین مقدار پارامترهای رویشی و فیزیولوژیکی در تیمارهای رطوبتی?ul (رطوبت حد بالایی llwr) و ?ul75/0 و کم ترین مقدار آنها در تیمارهای رطوبتی ?ul2/1و ?ll (رطوبت حد پایینیllwr) مشاهده شد. نتایج نشان داد میزان تراکم تاثیر چشمگیری بر مقدار پارامترهای رویشی و فیزیولوژیکی داشت و مقدار این پارامترها در سطح تراکمی 3/1 بیش از 6/1 گرم بر سانتی متر مکعب بود. محدودیت تهویه خاک در رطوبت های بالا (?ul2/1) و محدودیت مقاومت مکانیکی خاک در مقابل نفوذ ریشه در رطوبت های پایین ?ll (رطوبت حد پایینیllwr) سبب ایجاد وضعیت نامناسب رویشی و فیزیولوژیکی برای گیاه شد.