ریزازدیادی زیتون olea europaea l.)) رقم دزفول چکیده زیتون یکی از درختان میوه است که درسال های اخیر در ایران مورد توجه قرار گرفته است و سطح زیر کشت آن در 15 سال گذشته حدود 30 برابر شده است. یکی از ارقام تجاری زیتون که در مناطق جنوبی ایران سازگاری خوبی نشان داده رقم دزفول می باشد. ازدیاد این رقم به دلیل سخت ریشه زا بودن با استفاده از قلمه دشوار بوده و این پژوهش به منظور دستیابی به روشی مناسب جهت تکثیر درون شیشه ای زیتون (olea europaea l.) رقم دزفول انجام گردید. قطعات شاخساره دارای چندین جوانه جانبی، جمع آوری شده از شاخه های رشد فصل جاری درختان بالغ، به عنوان ریزنمونه مورد استفاده قرار گرفتند. مناسب ترین شیوه برای گندزدایی سطحی نمونه های گیاهی، الکل اتیلیک 70 درصد به مدت یک دقیقه، کلراکس 10 درصد به مدت 10 دقیقه و سه مرتبه آبشویی با آب مقطر سترون بود. محیط کشت wpm به همراه 005/ میلی گرم در لیتر iba و2 میلی گرم در لیتر ba به عنوان بهترین تیمار برای فزونش شاخساره شناخته شد. محیط کشت wpm بطور معنی دار بهتر از محیط کشت های ms و ms با نصف غلظت عناصر ماکرو جهت تولید شاخساره درون شیشه ای بود. مناسب ترین ماده نیمه جامد کننده محیط کشت فایتاژل به میزان 4/2 گرم در لیتر بود. مناسب ترین منبع کربوهیدرات در کشت درون شیشه ای زیتون رقم دزفول ساکارز به مقدار 30 گرم در لیتر بود که از نظر شاخص های طول شاخساره، وزن تر شاخساره، وزن تر کالوس و تعداد شاخساره در ریزنمونه به طور معنی دار بهتر از گلوگز و فروکتوز بود. ریشه زایی شاخساره های تولید شده درون شیشه ای در دو مرحله انگیزش ریشه در شرایط درون شیشه ای و نمو ریشه ها در شرایط بیرون از شیشه بهترین روش بود. برای انگیزش ریشه، شاخساره های درون شیشه ای بر روی محیط کشت wpm دارای 25 میلی گرم در لیتر iba کشت و به مدت 10 روز در تاریکی قرار داده شدند. برای نمو ریشه ها، شاخساره ها را از محیط کشت خارج نموده و به محیط کشت بدون تنظیم کننده رشد منتقل شدند.با این روشبعد از 4 هفته، 25 درصد از شاخساره ها ریشه دار شدند. واژه های کلیدی :افزونش شاخساره، ریشه زایی، ، فایتاژل ، محیط کشت wpm