نام پژوهشگر: احمد اخیانی
منیره رنجبریان محمدرضا عامریان
آلودگی خاک با عناصر فلزی سنگین از جمله کادمیوم یکی از موانع موجود بر سر راه تولید محصول مطلوب در کشاورزی است. تحرک بالای این فلز در سیستم خاک-گیاه ورود آن را به زنجیره های غذایی آسان تر می کند. با توجه به نیاز روز افزون جوامع به تولیدات کشاورزی و همچنین وجود عوامل محدود کننده مانند تنش ناشی از فلزات سنگین، توجه به راهکارهای مدیریتی مناسب به منظور کاهش اثرات مخرب فلزات سنگین امری ضروری به نظر میرسد. امروزه برای حل معضل اثرات سمی عناصر سنگین در خاک از روش های بیولوژیک مثل گیاه پالایی و همزیستی ریشه گیاهان با میکروارگانیسم ها استفاده می کنند. به منظور بررسی تاثیر قارچ میکوریزای آرباسکولار (am) بر میزان جذب و تجمع کادمیم در بافت های گیاه آفتابگردان در سطوح مختلف فسفر در خاک، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در دانشکده کشاورزی شاهرود اجرا گردید. این آزمایش دارای سه فاکتور فسفر (40،0و 100 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) ، کادمیوم (10،5و 25 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و قارچ میکوریزا گونه glomus intraradices (در دو سطح تلقیح و عدم تلقیح) بود که در 6 تکرار بر روی آفتابگردان رقم آذرگل انجام شد. بر طبق نتایج حاصله افزایش سطوح فسفر باعث افزایش وزن خشک ساقه، برگ و ریشه و همچنین افزایش طول ساقه و طول ریشه شد و از طرفی افزایش سطوح کادمیوم کاهش وزن خشک ساقه، برگ، ریشه، گل و همچنین طول ساقه و تعداد برگ آفتابگردان را به دنبال داشت. همچنین مشخص شد که گیاهان میکوریزی وزن خشک بیشتری نسبت به گیاهان غیر میکوریزی داشته و غلظت کادمیوم ریشه و برگ آنها بیشتر است. افزایش فسفر قابل دسترس تا 100 میلی گرم بر کیلوگرم کلونیزاسیون میکوریزی را کاهش داد و غلظت 40 میلی گرم بر کیلوگرم فسفر جهت کلونیزاسیون قارچ میکوریز مناسب بود. کارایی جذب و کارایی استخراج کادمیوم و همچنین درصد کارایی قارچ میکوریز با افزایش سطوح کادمیوم افزایش یافت که این مقادیر در گیاهان میکوریزی بیشتر از گیاهان غیر میکوریزی بود. میزان کلروفیل برگ در حضور قارچ میکوریز با افزایش سطوح فسفر افزایش یافت. این آزمایش نشان داد که قارچ میکوریز am توانایی گیاه آفتابگردان را به عنوان یک گیاه جاذب فلزات سنگین در جذب و انباشت کادمیوم در اندام گیاه و همچنین تحمل گیاه به تنش فلز سنگین کادمیوم را افزایش داد. این نتایج در زیست پالایی خاک های آلوده به کادمیوم اهمیت دارد.
عباسعلی ملک محمدرضا عامریان
با توجه به تثبیت کودهای شیمیایی در خاک و آلودگی محیط زیست، استفاده از کودهای آلی و زیستی در جهت آزادسازی منابع درون مزرعه ای به جا مانده از مصرف سال های گذشته که به صورت غیر قابل دسترس هستند می تواند جایگزین مناسبی برای کودهای شیمیایی و نیل به کشاورزی پایدار باشد. این مطالعه به منظور بررسی تاثیر کاربرد میکوریزا آربوسکولار و کودهای آلی (ورمی کمپوست و هیومیک اسید) بر کارایی جذب و انتقال پتاسیم در سیب زمینی در یک خاک غنی از پتاسیم انجام شد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، با استفاده از اسید هیومیک می توان هم به صورت مستقیم و هم غیر مستقیم قسمت اعظم پتاسیم مورد نیاز گیاهان در خاک های قلیایی را تأمین نموده و آلودگی محیط زیست به خصوص آب های سطحی به کودهای شیمیایی را کاهش داد.
احمد اخیانی عبدالرحمن برزگر
مبنای یک ساختمان خوب برای رشد گیاه پایداری خاکدانه های آن در آب است . همچنانکه پراکندگی اندازه ذرات کنترل کننده اندازه و گسترش و در نتیجه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک است . شوری و سدیمی بودن دو خصوصیت مهم شیمیایی تخریب کننده خصوصیات فیزیکی خاکهای مناطق خشک است . افزایش سدیم تبادلی باعث تمایل ذرات رس به پراکنده شدن و در نتیجه تخریب خاکدانه ها و از دست رفتن ساختمان خاک میگردد ارتباط موادآلی و پایداری ساختمان خاکهای غیرشور و سدیمی به خوبی مورد بررسی قرار گرفته است اما اثر مواد آلی روی خاکهای شور و سدیمی و واکنشهای بین مواد آلی، شوری و سدیمی بودن هنوز به خوبی مشخص نیست . موضوع این تحقیق بررسی اثر مواد آلی در اصلاح ساختمان خاکهای شور و سدیمی است . سه نمونه خاک با شوری زیاد انتخاب و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آنها بر اساس روشهای استاندارد تعیین شد. برای قرار دادن خاکها در پنج کلاس شوری متقاوت بر اساس رده بندی خاکهای شور و سدیمی در ایران، 4-0، 8-4 ، 16-8، 32-16، و بیش از 32 دسی زیمنس در متر مورد آبشویی قرار گرفت . سه مقدار 0، 10 و 15 گرم در کیلوگرم ماده آلی با نسبت c/n12/6 به نمونه های خاک اضافه شد نمونه های تا 60 درصد رطوبت ظرفیت مزرعه مرطوب و پس از چهار روز نگهداری به مدت دو روز در هوای آزاد خشک شدند پس از پنج بار تر و خشک شدن، پایداری ساختمان، نفوذپذیری و خصوصیات شیمیایی خاکها اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد اضافه کردن 10 تا 15 گرم در کیلوگرم مواد آلی به خاک تا ege32ds/m و esp35 صرفنظر از بافت خاک باعث افزایش پایداری ساختمان خاک میگردد.