چکیده: در پژوهش حاضر به منظور بررسی پیشرفت گیاه پالایی هیدروکربن های نفتی، شاخص های بیولوژیک دو نوع خاک آلوده به نفت (آلودگی تازه و مسن) اندازه گیری و مقایسه گردید. بررسی نتایج نشان می دهد در خاکهایی که گیاه پالایی شده اند میزان tph به طور متوسط 50% نسبت به خاک شاهد کاهش یافته است. شاخص قابلیت دسترسی به کربن در خاک حاوی هیدروکربن مسن در حضور ریشه گیاه افزایش پیدا کرد. افزایش غلظت آلاینده ها در فاز محلول خاک و افزایش قابلیت دسترسی به کربن نشان می دهد ترشحات ریشه گیاه برای هیدروکربن های نفتی مانند سورفکتانت عمل نموده و آلودگی نفتی غیر قابل دسترس را وارد فاز محلول خاک می نماید. فعالیت های بیولوژیک خاک مانند شاخص تنوع میکروبی،کربن بیوماس میکروبی و تنفس خاک در حضور ریشه گیاه در خاک های آلوده به نفت افزایش یافت که نشانگر بهبود شرایط بیولوژیک خاک در این منطقه می باشد. علاوه بر این کاهش qco2 در حضور ریشه نشانگر کاهش تنش میکروارگانیزمها می باشد که بیانگر کاهش ورود گازهای گلخانه ای co2 از خاک به اتمسفر است. در این آزمایش عنصر کلیدی برای گیاه پالایی موفق استفاده از گونه های گیاهی بود که دارای توانایی تکثیر در غلظت بالای آلودگی بودند. ?