نام پژوهشگر: فاطمه السادات افتخار افضلی
فاطمه السادات افتخار افضلی سعید قماشی
یکی از مهمترین راه های پیشگیری از بزهکاری، کنترل غیر رسمی جرم است. کنترل غیر رسمی به دو قسم کنترل بیرونی (اجتماعی) وکنترل درونی (خود کنترلی) تقسیم می شود. کنترل اجتماعی، مجموعه تدابیری است که با تأثیر گذاری بر ذهن و تصمیم گیری فرد در صدد جامعه پذیر وقانون گرا کردن افراد جهت بازگردانی از ارتکاب جرم می باشد. کنترل درونی ، شامل مجموعه ای از موانع داخلی است که متأثر از قوای فطری ونفسانی ، به عنوان حائلی حمایتی عمل کرده ومانع به انحراف کشیده شدن افراد می شود. هدف این پژوهش بررسی سازوکارهای کنترل اجتماعی و کنترل درونی، که در تعالیم اسلام پیش بینی شده است می باشد وروش گرداوری اطلاعات ان، کتابخانه ای است. این پژوهش نشان می دهد که راهکارها وتدابیر گسترده وکاملی در دو زمینه کنترل اجتماعی وخود کنترلی، قابل شناسایی در آموزه های اسلامی است که خود حاکی از توجه واهمیت ویژه اسلام به مقوله کنترل غیر رسمی است ونیز نشان می دهد که برنامه ها وآموزه های اسلام از جمله: برنامه های تربیتی، اخلاقی، اعتقادی وحکمی مربوط به دوران کودکی، جهت بازدارنگی در فرد به نحوی که حتی در مساعدترین شرایط ارتکاب بزه، نیز به انحراف وگناه تمایل پیدا نکند، در راستای پیشگیری از سقوط انسان به ورطه ضلالت وگمراهی طراحی شده است وهمچنین نشان می دهد که اسلام با ارائه دستورات وآموزه های متعدد، در تمامی ابعاد زندگی انسان (خانوادگی، اقتصادی، سیاسی و....) به دنبال ایجاد محیطی سالم وبه دور از انحراف ونهایتاً حذف یا کاهش عوامل موثر بر ارتکاب جرم می باشد که خود مبین این امر است که موضوع کنترل غیر رسمی در بحث جرم شناسی، نه تنها قابلیت مصداق یابی در آموزه های اسلام را داشته بلکه خیلی پیش تر از شکل گیری علم جرم شناسی، از مهمترین راهکارهای مطرح شده در اسلام، جهت پیشگیری از انحراف وکج روی بوده است.