بررسی و شناخت آثار ادبی و تحلیل زندگی آفرینندگان آن ها، از تأثیر غیر قابل انکار جامعه بر آثار ادبی حکایت می کند. آثار ادبی هر دوره ای مانند آینه ای است که زندگی اجتماعی آن عصر را در خود انعکاس می دهد. آن چه را که شاعر یا نویسنده در آثار خود می آورد، به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بازتابی از اوضاع و احوال جامعه ای است که در آن زندگی می کند. دوره ی مشروطه به عنوان فصلی فوق العاده در تاریخ ملّت ایران محسوب می شود. ادبیات نیز در این دوره هم قدم با مشروطه طلبان حرکت نموده و به عنوان مددکاری به یاری آنان می شتابد. «سید اشرف الدین گیلانی، عارف قزوینی و ایرج میرزا» جزء آن دسته از شاعرانی هستند که در بطن آن جامعه زندگی کرده و در لابه لای اشعار خود تصاویر روشن و شفافی از وجود فاصله طبقاتی بین فقیر و غنی، وضعیت بد اقتصادی اقشار آسیب پذیر جامعه، محرومیت های فراوان مردم کوچه و بازار، گرانی ها و... را نشان می دهند و در این اشعار می توان پای بندی ایرانیان را به آداب و رسوم و باورهای سنتی مشاهده نمود. در این تحقیق سعی شده است بر مبنای اشعار شاعران فوق الذکر، به موشکافی جامعه ی دوران مشروطه پرداخته شود تا زوایایی از زندگی و آداب و رسوم و عقاید و باورها و... مردم در آن دوره نمایان گردد. برای نیل به این هدف، این پایان نامه سعی دارد به بررسی مولفه های اجتماعی در آثار نویسندگان مذکور پرداخته و آن ها را استخراج نماید.