ماهیت روابط جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، از اتحاد تا تهدید همواره از مباحث مورد مناقشه روابط بین الملل بوده است. مبحثی که در بستر منطقه قفقاز با توجه به شرایط خاص جغرافیایی، سیاسی و تاریخی آن پیچیدگی افزون تری می یابد. روابط ایران و روسیه در چارچوب جغرافیای قفقاز نه تنها دارای تاثیرات حائز اهمیت برای آنان، بلکه در سطح منطقه ای و فرا منطقه ای است. بر این اساس در این نوشتار سعی می شود به این سوال پاسخ داده شود: ایران و روسیه چه اهداف و منافعی را برای خود در قفقاز تعیین کرده اند و چه بخشی از این اهداف و منافع در تعارض با هم قرار دارند؟ نقش سایر بازیگران در رقابت ایران و روسیه چگونه قابل تحلیل است؟ در این رساله با استفاده ار روش تحلیلی –توصیفی نتیجه می گیریم که علیرغم اختلاف دیدگاه و جهت گیری دو کشور، که روسیه در پی دست یابی به هژمونی و ایران به دنبال حفظ وضع موجود در قفقاز است اما متاثر از کارکرد نظام بین الملل و نقش سایر بازیگران این اختلافات به تنش جدی در روابط ایران و روسیه ختم نشده است.