نام پژوهشگر: سیده ناهید موثق
سیده ناهید موثق ناصر میرازی
هدف: بسیاری از داروها و مواد شیمیایی موجب مسمومیت و آسیب بافتی کلیه ها شده که در نهایت موجب نارسایی کلیوی می گردد. تتراکلرید کربن که در صنایع بهداشتی بکار میرود موجب اختلال در عملکرد بافت کلیه ها می شود. گیاهان دارویی قادرند از اختلالات کلیوی ناشی از اثرات توکسیک مواد شیمیایی جلوگیری نمایند. هدف از این بررسی مطالعه اثر محافظتی عصاره برگ گیاه حرا بر روی کلیه در موش های صحرایی القاء شده با تتراکلرید کربن می باشد. مواد و روش کار- در این بررسی تعداد 42 سر موش صحرایی نر در محدوده وزنی 250-220 گرمی به شش گروه کنترل، شم، شاهد، تیمار 1 ، 2 و 3 بطور تصادفی تقسیم شدند (هر گروه 7 سر). گروه های تیمار توسط تتراکلرید کربن مقدار ml/kg 2 تتراکلرید کربن با درصد 1:1 با روغن زیتون القاء شدند و دو ساعت بعد به ترتیب با عصاره هیدروالکلی برگ گیاه حرا با دوزهای mg/kg 200 ، mg/kg 400 و mg/kg800 روزانه و به مدت 96 ساعت به روش تزریق داخل صفاقی درمان شدند . گروه شاهد مقدار ml/kg2 تتراکلرید کربن با درصد 1:1 با روغن زیتون به صورت تک دوز دریافت نمودند. گروه کنترل و شم به ترتیب سالین نرمال روزانه و روغن زیتون ( تک دوز) به میزان ml5/0 و بطور داخل صفاقی دریافت کردند. بعد از پایان آزمایشات، از تمامی حیوانات خونگیری مستقیم از داخل قلب تهیه و سرم آن جهت اندازه گیری آنزیم لاکتیک دهیدروژناز، bun و کراتینین و آنزیم های کبدی alt, ast و alp بکار برده شد. بافت کلیه در فرمالین 10% فیکس و مقاطع میکروسکوپی از آن تهیه و با هماتوکسیلین – ائوزین رنگ آمیزی شد. داده ها با استفاده از روش آماری anova مورد ارزیابی قرار گرفت و معیار اختلاف معنی دار بین آنها با p<0.05 در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که تتراکلرید کربن بطور گسترده ای بافت کلیه را دچار التهاب و نکروز می نماید. همه گروه های تیمار شده با عصاره برگ گیاه حرا نسبت به گروه شاهد بطور معنی داری از بهبود کلیه برخوردار بودند. آنزیم های کبدی و آنزیم لاکتیک دهیدروژناز در گروه های تیمار کاهش معنی داری را نسبت به گروه شاهد القاء شده با تتراکلرید کربن داشتند (p<0.001) . سطح bun و کراتینین سرم در گروه های تیمار نسبت به گروه شاهد کاهش معنی داری را نشان دادند (p<0.01). نتیجه گیری نهایی: برگ گیاه حرا دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی و فلانوئیدی زیادی است. احتمالاً این مواد قادرند بافت های بدن به خصوص کلیه ها را از اثرات توکسیک ترکیبات سمی نظیر تتراکلرید کربن بطور معنی داری محافظت نمایند.