نام پژوهشگر: سمیرا حاجی بیکی
سمیرا حاجی بیکی عبدالله موحدی محب
پژوهش حاضر به شیوه ی تحلیلی-توصیفی،بررسی عوامل معادگریزی و راه های برون رفت از آن در آموزه های علوی و با تکیه بر نهج البلاغه است. در این راستا غالب تحقیقات صورت گرفته در باب اثبات معاد در قرآن، اعتقاد به معاد و آثار تربیتی ای که این اعتقاد در زندگی فردی و اجتماعی دارد را مطرح کرده اند. امّا این تحقیق بر آن است تا ابتدا به اثبات معاد در نگاه امام علی (ع) بپردازد، زیرا برای ورود به هر بحثی ابتدا نیاز به اثبات آن است. و سپس با تکیه بر سخنان امام (ع) عواملی را که سبب گریز و دوری از معاد می شود و در مقابل راه هایی که انسان را از این حالتِ گریز خارج می کنند، نمایان سازد، که به مجموع آن که سبب تنظیم رفتار انسان در چهار چوب اسلام می شود، اخلاق اسلامی گفته می شود. این مهم در دو سطح شناختی و عملی جستجو شده است و بیشتر روی سخن با مخاطب معتقد به مبدأ و معاد می باشد. مجموع سخنان امام (ع) بیانگر آن است که عوامل شناختی که سبب گریز از معاد می شود، جهل و غفلت است که از اندیشه و احوالات درونی سرچشمه می گیرد و از عوامل عملی که نتیجه گرفتار آمدن در شهوت عملی می باشد، دنیاطلبی ست که امام (ع) در سخنان خود آن را نکوهش کرده و به دوری از آن سفارش فرموده است و دیگری ترس مذموم نسبت به مرگ و معاد است. از جمله راه هایی که در بُعد شناختی در معارف علوی سبب برون رفت از این حالتِ گریز می شود اصل شناخت، ایمان و یاد معاد است. علاوه بر آن، ذکر، تقوا و زهد نیز در کلام امام (ع) از مهم ترین راه های عملی برون رفت از معاد گریزی اند.