نام پژوهشگر: فریبا محمودی نژاد
فریبا محمودی نژاد حمیدرضا عبدالمحمدی
قرن نوزدهم میلادی، مخصوصاً نیمه دوم آن، هم برای ایران و هم برای سرزمین های عربی، دارای وضع نامطلوب اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بود. فساد و ظلم ستم حکام داخلی از یک طرف، تعرض و تهاجم خارجی از طرف دیگر، مردم را به ستوه آورد. غفلت و بی خبری مردم، فقر و بی سوادی جامعه را هم باید به گرفتاریهای آن روزگار اضافه کرد. سرزمین های عربی در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی دچار اوضاع بد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شدند که زمینه ساز مهاجرت جوانان این سرزمین شد. ایلیا ابو ماضی و شعرای دیگر که به آمریکا رفتند و در آنجا به یاد وطن و گرفتاری های آن شعر می سرودند، ادبیاتی بوجود آوردند که بعدها به ادبیات مهجر مشهور شد. ایلیا ابو ماضی در آمریکا، ضمن کسب و کار و شرکت در انجمن های ادبی، روزنامه منتشر کرد، مقالات سیاسی نوشت و مجموعه سروده هایش را منتشر می کرد. وطن گرایی، بیدارگری، عشق به آزادی، مبارزه با فقر و فساد و تباهی و خطر ناشی از سلطه خارجی و ظلم و ستم حکام داخلی، از موضوعات مهمی است که در سرتاسر اشعار ایلیا ابو ماضی به چشم می خورد. در نیمه دوم قرن نوزدهم اوضاع ایران از نظر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شبیه سرزمین های عربی بود. محمد تقی، ملک الشعرای بهار هم در دوره ای نزدیک به دوره ابوماضی زیسته است. ایشان با مشروطه خواهان همنوا شد و به سرودن شعر و انتشار روزنامه پرداخت. اشعار بهار متأثر از دیدگاههای سیاسی وی است؛ لذا وطن خواهی وطن دوستی و بیداری ملت در جهت مبارزات آزادیخواهانه عمده ترین درونمایه اشعار ایشان را تشکیل می دهد. در بررسی دیوان ابوماضی و بهار مفاهیم مشترکی وجود دارد همچون عشق به وطن، تجلیل از بزرگان وطنی، توصیف طبیعت وطن، مبارزه با ظلم، جهل و استبداد و بیداری ملت جهت مبارزه در راه آزادی. همچنین موارد افتراقی هم وجود دارد نظیر مبارزه مستقیم با استبداد، سبک سرودن شعر، موضعگیری های مختلف و...