این پایان نامه به نقد و بررسی تحلیلی خواب و رویا در منظومه های شیخ عطار نیشابوری می پردازد. وی در منظومه های خویش به بیان ارتباط این مسئله با پاره ای از مسائل عرفانی پرداخته و سابقه آن را در متون عرفانی پیش از خود نشان داده و از آن میراث گرانبها بهره برده است. عطار از خواب و رویا برای تبیین مفاهیم متعددی استفاده نموده و از افقی کلی تر به این مسئله نگریسته است. وی از رویا به عنوان ابزاری برای انتقال اندیشه های خویش استفاده کرده است. بیشترین نمود خواب و رویا در منظومه های او در بیان اندیشه توحیدی وی، اعتقاد به زندگی جاوید، مسئله رویت، رهایی از خویشتن، فنا و وصول به حق و دست یابی به حقیقت راستین دیده می شود. همچنین از نظر روان شناسی رویاهای عارفان در این منظومه ها نیاز روح آنان را برآورده می کند و پاسخگوی خواسته ی درونی آنهاست. بنابراین باید گفت عطار نیشابوری قرنها پیش از فروید، یونگ و دیگر روان شناسان به این مطلب رسیده است که خواب و رویا می تواند زمینه ای برای حل برخی از مسائل و مشکلات پنهان درون انسان را فراهم آورد. اهمیت این موضوع در آن است که با یکی از عوالم هستی که عالم خواب و رویاست بیشتر آشنا می شویم و این پژوهش می تواند راهگشای پژوهندگان عزیز و علاقه مندان به حوزه ادب و عرفان باشد. در این پژوهش سعی بر آن است که موضوع خواب و رویا از منظر عطار نیشابوری مورد بحث قرار گرفته و نظرات اجمالی این شاعر و عارف نامدار در این زمینه که به نوبه خود جامع و پربار می باشد ارائه گردد. بنابراین به بررسی و مطالعه دقیق چهار منظومه عطار؛ یعنی الهی نامه، اسرارنامه، منطق الطیر و مصیبت نامه پرداخته شده است.