بافت مرکزی شهرها عموما ساختاری سنتی و قدیمی دارند که در جریان معاصر سازی و تطبیق مکان با نیازهای امروزی، تحت تاثیر مداخله وسیع و تهیه طرح و برنامه های شهری متعددی قرار گرفته اند. عدم انعطاف پذیری این طرح ها و تدوین نشدن برنامه فعالیتی و طرح کالبدی یکپارچه به منظور همپیوندی و انسجام ساختار بافت مرکزی شهر از شایع ترین معضلات این طرح ها به شمار می رود که نگرانی های زیادی را به دنبال داشته است. طرح ملی میدان شهدای مشهد در بستری از بافت قدیمی حوزه مرکزی شهر مشهد، با هدف انطباق مکان با زمان و به عبارت دیگر به منظور بهسازی و بازسازی کانون مدنی شهر مشهد، طراحی و اجرا گردید. عدم توجه به آثار احتمالی و تدقیق ارتباط عملکردی و کالبدی میدان شهدا با حوزه پیرامون، به ویژه محله ی دربرگیرنده ی آن، سبب گسست فضایی و بروز و ظهور انفصال عملکردی – کالبدی در بافت قدیمی محله شده است.رساله حاضر دارای دو بخش می باشد: در ابتدا با توجه به مبانی نظری، به شناسایی ویژگی های عملکردی و کالبدی طراحی شهری و ویژگی های اصلی ساختار محله پرداخته و معیارهای کلیدی برای سنجش از این دو بخش استخراج می شود.پس از آن به بررسی آثار عملکردی – کالبدی طرح ویژه میدان شهدا در ساختار محله همجوار پرداخته و با توجه به معیارهای مستخرج از بخش پیشین، الگوی مناسب برای ساختار محله پیشنهاد می شود.