نام پژوهشگر: سید محمود محلاتی چقایی

حق اشخاص در بهره برداری از منابع آب در فقه و حقوق
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده حقوق و علوم سیاسی 1394
  سید محمود محلاتی چقایی   اسماعیل فرجی

فقه اسلامی مالکیت بر آب ها را محترم می شمارد؛ در فقه آب هایی که تحت مالکیت خصوصی نباشند، جزء مباحات محسوب می شوند، همه ی مردم در آن مشترک اند و می توان به قدر حاجت از آن ها برداشت نمود. همچنین هرکس به قصد حیازت از آن منابع نهری جدا کند، مالک نهر و آب جاری در آن هم می شود. قانون مدنی نیز به پیروی از فقه، آب های عمومی را جز مباحات دانسته و احکامی در نحوه ی حیازت آن بیان داشته است اما با وضع قانون آب و نحوه ی ملی شدن آن؛ آب ها ثروت ملی اعلام شده و مالکیت آب ها منحصر به آب های خصوصی است.، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران منابع عمومی آب را جز انفال برشمرد و با تصویب قانون توزیع عادلانه آب مدیریت منابع آب بر عهده دولت و وزارت نیرو و سازمان های تابع آن قرار گرفت. لذا نظام های بهره برداری قبلی منسوخ شده و هرگونه بهره برداری از منابع آب مستلزم أخذ مجوز از سازمان های مربوطه است.