چکیده : پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 و اعلام استقلال جمهوری ترکمنستان بعنوان اولین جمهوری از پانزده جمهوری ، همجواری خود با شمال شرقی ایران را رسمیت بخشید. سکونت قوم ترکمن در دو سوی مرز بین دو کشور یک مقوله امنیتی برای دو همسایه جدید می توانست محلی برای مناقشه باشد . تجانس مردم دو سوی مرز برای ایران اما بسیار حائز اهمیت بود ، چرا که با داشتن تعداد کثیری از اقلیتهای گوناگون که با کشورهای همجوار مرز و افزوده شدن یک اقلیت با شرایط مشابه به این مجموعه ، می توانست یک تهدید احتمالی بوده و هزینه هایی را برای کشور در بر داشته باشد . لذا از سال 1991 با برقراری روابط موثر با کشور ترکمنستان و نیز نیم نگاه رئیس جمهور ترکمنستان به ایران به عنوان تنها کشوری که بعد از ترکمنستان ،بیشترین اتباع ترکمن را در خود جای داده است ، روابط دو سویه بر قرار شد .در این میان اما بُعد امنیتی نباید مغفول می ماند ، به همین جهت با طرح موضوع نگاه و سیاست قومی ترکمنستان بعد از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی در صدد این مهم برآمدم . در واقع سئوال اصلی اینست که آیا سیاستهای قومی دولت ترکمنستان بر ترکمنهای ایران در مقوله واگرا کردن ایشان از حکومت ایران موثر بوده است و در پاسخ با بیان و بررسی این فرضیه که سیاستهای قومی ترکمنستان چنانچه جنبه حمایتی از ترکمنهای ایران را به خود بگیرد ، می تواند در روند سُست کردن انسجام ملی ایرانیان ترکمن موثر باشد . اما با بررسی موضوع ، خلاف این فرضیه به اثبات رساندیم که میزان انسجام ملی ترکمنهای ایران با دولت مرکزی روند منفی را طی نمی کند . مهمترین نکته ای که در پایان این مجموعه بدست آمد ، عدم گرایش ترکمنهای ایران به نوع و شکل حکومت داری و کشور ترکمنستان با آن سطح توسعه نیافتگی و در مقابل تلاش در جهت تقویت انسجام ملی ایشان با حکومت و ملت ایران است . در این راستا حضور در جنگ تحمیلی هشت ساله وتقدیم صدها تن شهید و ایثارگر ، شرکت گسترده در امور داخلی مانند انتخابات و... می تواند مستنداتی باشد برای این ادعای ما . بنابراین مقصود از طرح و بررسی موضوع همگرایی یا واگرایی همان سنجش میزان انسجام ملی یا گسست ملی ترکمنهای ایران در مقابل تحریکات بیرونی با حکومت مرکزی است که در این قالب ارزیابی شد .