عفو و مجازات، از شاخصه های مهم و ویژگی های کاربردی درعرصه حکومت داری حضرت علی (ع) است که در کتاب گرانبها ی نهج البلاغه به آن پرداخته است، در این رساله سعی شده با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی با تکیه بردیدگاه امیرالمومنین علی (ع) عفو و مجازات درتمامی جهات اعتقادی ومعنوی، فردی و اخلاقی، اجتماعی وسیاسی، مورد بررسی قرارگرفته شود. جایگاه عفو ومجازات ازدیدگاه قران، تعیین حد ود الهی درابعاد اعتقادی ومعنوی عفو ومجازات، آثاردنیوی واخروی و قلمرو فردی عفو و مجازات شامل گفتارو رفتار، توجه به اثرگذاری آن درحوزه فردی و اجتماعی و دعوت به اصلاح اندیشه ازنظر اجتماعی وترویج تفکرعفو وگذشت درساختارزندگی ودر حوزه اجتماعی برای ایجاد وحدت وانسجام مسلمین ، تاثیرات عفو ومجازات دراصلاح روابط اجتماعی، اعتدال درعفو ومجازات برای اثرگذاری، توجه داشتن به عفو توأم با توانایی واقتدار، تاثیرات ایجابی عفو و مجازات درتغییر رفتار فردی واجتماعی ودرباب تاثیرات سلبی، قاطعیت دراجرای حدود الهی دربحث مجازات وهمچنین تنوع درنوع مجازات های امام علی(ع) ودرنظر گرفتن جنبه های تأدیبی وتربیتی با هدف اصلاح و اجرای عدالت وجلوگیری ازانحراف وظلم وستم درجامعه صورت پذیرفته است، سپس به عنوان نمونه برخی ازرفتارهای امام با کارگزاران حکومتی درنهج البلاغه برای عبرت آموزی دربحث عفو ومجازات بیان شده است، دراین پایان نامه عفو، مبنای مدارا وگذشت ازخطا ولغزش انسان ها وهمچنین مجازات،عامل بازدارنده درجهت عبرت گیری سایرین به گونه های مختلف مورد بررسی قرارگرفته است.