نام پژوهشگر: نوشین آتشفشان
نوشین آتشفشان حمیده رضوی
خودکارسازی فرایندها در دهههای اخیر حجم کارهای فکری را به شدت افزایش داده است به طوری که تحلیل این نوع کارها از اهمیت بسزایی برخوردار گشته است. از جمله عواملی که می تواند بر کیفیت و کمیت خروجی کارهای ذهنی اثرگذار باشد، خستگی فکری است. مطالعات انجام شده در زمینهی بررسی اثرات خستگی فکری در کارهای سیکلی و یکنواخت بسیار محدود میباشد. در این پژوهش سعی شده است با در نظر گرفتن نمونهای از کار فکری سیکلی و پر تکرار و ارائهی مدلی شبیهسازی شده از آن در معماری شناختی act-r، اثرات خستگی فکری بر عملکرد در مرحلهی طراحی پیشبینی گردد. با انجام فعالیت مورد نظر در حالت های مختلف توسط افراد داوطلب و اجرای همزمان نمونه، دادههای مجازی و تجربی جمعآوری گردید و با مقایسهی این دو گروه داده از طریق روش های آماری مقایسات زوجی و آزمون t، صحت مدل مورد تأیید قرار گرفت. سپس با بررسی خروجیهای حاصل از انجام یک فعالیت فکری سیکلی و پر تکرار توسط مدل و داوطلبین، اثرات خستگی فکری بر دو عامل زمان پردازش و نرخ خطا که معرف عملکرد می باشند در طول 50 دقیقه، بررسی گردید. نتایج نشان می دهد که پس از 35-40 دقیقه، خستگی فکری زمان پردازش را تا 62/0 ثانیه و نرخ خطا را تا 7% افزایش داده است. همچنین با بررسی خروجی حاصل از مدل در دو حالت وجود و عدم وجود خستگی، ضرورت اعمال خستگی در تحلیل کارهای فکری مشخص گردید. از دیگر کاربردهای مدل پیشنهادی میتوان به تنظیم فرکانس سیکل و تعیین زمانهای استراحت به منظور بیشینه نمودن سطح عملکرد و کاهش اثرات منفی خستگی فکری اشاره کرد.