نام پژوهشگر: سونیا سبزعلی زاد هنرور
سونیا سبزعلی زاد هنرور علی اصغر بانویی
تجارت بین الملل و بررسی محتوای عاملی نقش مهمی در تعیین سیاست های کلی یک کشور دارد. الگویی که صادرات و واردات هرکشور را شکل می دهد باید با توجه به وفور یا کمبود منابع آن کشور باشد.لذا بررسی محتوای عاملی نقش مهم و ارزنده ای در دستیابی به این مهم دارد. در این پژوهش سعی شده است تا با کمک پایه های نظری مدل هکشور-اوهلین-ونک و همچنین استفاده از جدول داده ستانده ایران در سال 1380 به الگوی مشخصی از محتوای تجاری عوامل کار، سرمایه و درآمد مختلط دست یابد. این سه عامل تولیدی در سه گروه محصولات بررسی می گردد. گروه اول محصولاتی هستند که منشأ آنها منابع طبیعی تجدیدپذیر مانند آب و زمین می باشد مانند محصولات بخش کشاورزی. گروه دوم محصولاتی با منشأ منابع طبیعی تجدیدناپذیر هستند همچون نفت و گاز طبیعی. سایر محصولات نیز که منشأ تولید آنها منابع طبیعی تجدیدپذیر نیستند در گروه سوم طبقه بندی می گردند. در این پایان نامه با استفاده از جدول متقارن محصول در محصول سال 1380 اقتصاد ایران به ابعاد 147×147 محاسبه محتوای عاملی تجارت ایران برای سه گروه کالاها محاسبه شده است.وجه تمایز این پایان نامه باپژوهش های انجام گرفته در ایران عبارتند از: یک- بررسی نقش منابع طبیعی اعم از تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر. دو- بررسی درآمد مختلط بعنوان عامل سوم در کنار کار و سرمایه زیرا عامل کار وسرمایه درادبیات اقتصدی تاکنون مورد بررسی قرار گرفته است اما به عامل درآمد مختلط خصوصاً در اقتصاد ایران توجهی نشده است. سه- فرض واردات رقابتی که کمک می کند تا بتوان از پایه های آماری یک کشور به تنهایی جهت سنجش واردات و صادرات استفاده کرد. چهار- عدم تفکیک واردات در جداول در تحلیل تجارت بین الملل، بویژه در تحلیل محتوای عوامل بری صادرات و واردات نامناسب است. برای برون رفت از این مسئله، واردات بر مبنای فرض رقابتی از جدول داده- ستانده تفکیک می گردد. نتایج نشان می دهند که ایران وارد کننده عامل کار و درآمد مختلط در تمامی گروه محصولات است یعنی محتوای عاملی منفی دارد. در مورد عامل سرمایه نیز تنها روی محصولاتی با منابع طبیعی تجدیدناپذیر صادرکننده خالص سرمایه است در سایر گروه محصولات ها نیز محتوای عاملی منفی است. لذا نتایج بدست آمده در اقتصاد ایران با توجه به وفور عوامل کار، نظریه متداول عاملی تجارت بین الملل را تائید نمی کند.