نام پژوهشگر: بهروز سهرابی
بهروز سهرابی
تحقیق حاضر به بررسی حقوق شهروندی در حقوق ایران و مقایسه آن با اسلام می پردازد. یکی از موضوعات مهم و مسائل چالشی در حقوق عمومی حقوق شهروندی می باشد. شهروند، مفهومی حقوقی است که در موضوعات و مسائل حقوق عمومی و حقوق بشر مطرح می شود. وجه مشترک تعاریف حقوقی درباره ی شهروند، رابطه ای است که بین فرد و حکومت وجود دارد. این رابطه، رابطه ای است دو سویه که در برگیرنده ی طیف متنوع و گسترده ای از حقوق و تکالیف می باشد، یعنی شهروند در برابر تکالیفی که در مقابل دولت ها بر عهده دارد، حقوق معین و مشخص و شناخته شده ای نیز بر عهده می-گیرد و از آن برخوردار می باشد. در نظام سیاسی اسلام نیز حقوق شهروندی و مردم از جایگاه ممتازی برخوردار می باشد. اسلام به عنوان یک دین فراگیر، جهان شمول و جامع که به همه ی ابعاد زندگی بشر توجه نموده است، دستورات صریح و شفافی برای روابط اجتماعی انسان ها دارد و نه تنها به کمال معنوی انسان ها توجه نموده است. بلکه به چگونگی ساختن جامعه ای نمونه نیز توجه دارد، مبانی مهم و مشترک حقوق شهروندی در نظام سیاسی اسلام و جمهوری اسلامی ایران را می توان در مواردی همچون کرامت انسانی، نظارت شهروندان بر اعمال و رفتار حکومت ها، و جمهوریت دانست و از سوی دیگر مصادیق شهروندی در ایران و اسلام را می توانیم در مواردی و مصادیقی همچون شورا و حق تعیین سرنوشت، امنیت قضایی و کرامت انسانی، آزادی عقیده و بیان و حقوق اقلیت ها و در نهایت حقوق رفاهی و اجتماعی البته با تفاوت های خاصی دانست. با توجه به توضیحات فوق می توان مبانی مشترک و مصادیق نسبتاً واحد و یکسانی برای حقوق شهروندی در ایران و اسلام نام برد، اما با این وجود اختلافات و تفاوت های عمیق و معنا داری نیز وجود دارد که در پژوهش حاضر مد نظر قرار می گیرد.