نام پژوهشگر: سهیلا فرشاد نیا

بررسی علل افول شعر فارسی در عهد شاه طهماسب اول صفوی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه - دانشکده علوم انسانی 1394
  سهیلا فرشاد نیا   احمد خانلری

از ویژگی های شخصیتی شاه طهماسب که در برخورد وی با شاعران موثر بود تعصب مذهبی ، لئیم و خسیس ، حرص مفرطش در ثروت اندوزی ، وسواس ، و بیش از هر چیز حزن وطبع مالیخولیایی او بود.و از آنجا که وی اولین وارث رسمی شدن مذهب تشیع بود، اقدامات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی ،فرهنگی و... وی است که سبب تثبیت پایه های حکومتی صفویان گردید. با توجه به نیم قرن سلطنت شاه طهماسب اول و تاثیر برنامه ها و سیاست های وی بر افول شعر فارسی وعدم وجود پژوهش مستقل در این خصوص به این بحث پرداخته شده است. این تحقیق به صورت کتابخانه ای و با استفاده از منابع دست اول، منابع تحقیق صورت پذیرفته است. دراین رساله به بررسی عوامل تاثیر گذاربرافول شعرفارسی نظیراوضاع فرهنگی،وضعیت سیاسی،اقتصادی و شخصیت علمی اخلاقی وادبی شاه طهماسب بررسی افول شعردر سطوح زبانی، فکری،و ادبی در میان آثار خواجه زین العابدین علی بن عبدالمومن عبدی بیگ نویدی شیرازی، شمس الدّین محمّد وحشی بافقی،مولانا محمد ابن خواجه زین الدین علی ابن جمال الدین شیرازی، و میرزا محمّد ولی دشت بیاضی این دوران که بیانگر افول شعر می باشد پرداخته شده است. از جمله علل افول شعر سختگیریهای مذهبی ،افزایش نفوذروحانیون متشرع، ،مخالفت با صوفی گری ،اختناق حاکم بر کشور،و.... می توان اشاره کرد.افول انواع شعر مدیحه سرایی پادشاهان، میل کردن شعر به سمت زبان عامیانه و گفتاری مردمان عادی، دور شدن شعرای حرفه ای از دربار و مهاجرت آنان به سرزمینهای دیگر بخصوص هند، رواج شعر در میان کسبه و محترفه، و تولد شعر قهوه خانه ای جهت برانگیختن احساسات و غرور ملی جهت ایجاد انگیزه برای جنگ با عثمانی و ازبکان و رواج شعر وقوع و... نشانه های افول شعر در این دوران می باشد.