ایبوپروفن در دهه شصت به عنوان یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (nsaid) معرفی شد که خواص ضد درد و ضد تب دارد و در مواردی از قبیل، آرتروز رماتیسمی، آرتروز استخوانی و میگرن استفاده می شود. ایبوپروفن به تخریب اکسیدی، فتولیتیکی و حرارتی حساس است و محصولاتی از قبیل 4- استیل بنزوئیک اسید تولید می کند که از نظر ساختار مولکولی شبیه به ایبوپروفن است. تشخیص و انداره گیری بقایای ایبوپروفن و محصولات تخریبی آن به عنوان یکی از منابع آلوده کننده نمونه های محیط زیستی به خصوص آب اهمیت بسزایی در راستای مطالعات کنترل کیفیت آب و کنترل کارکرد تصفیه خانه ها دارد. در اکثر مطالعات قبلی که بر روی ایبوپروفن در نمونه های حقیقی آب انجام شده است، از روش استخراج spe و کارتریج های پلیمری استفاده شده است. در بخش اول این پژوهش، سعی شده که 4- استیل بنزوئیک اسید با استفاده از روش استخراج spe و کارتریج c18 در نمونه های مختلف آب تشخیص و اندازه گیری شود. تکنیک استفاده شده در این پژوهش، کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا با استفاده از آشکارساز آرایه دیود (hplc-dad) است. مقادیر بازیابی آنالیت در نمونه های آب بین %6/109-2/95 بوده و مقدارrsd روش 87/5% و حد تشخیص آنالیت در مطالعه مذکور µg l-102/0 می باشد. استفاده از آشکارساز آرایه دیود، این امکان را می دهد که حضور و یا عدم حضور آنالیت در نمونه حقیقی با استفاده از طیف uv بدست آمده پس از تصحیح خط زمینه تایید شود. در بخش دوم، بنزوفنون-3 (bpn) و 4- متیل بنزیلیدن ((mbc به عنوان فیلترهای آلی تابش uv، که منابع دیگری از آلوده کننده های نمونه های آبی هستند مورد مطالعه قرار گرفتند. bpn و mbc در محصولات آرایشی و بهداشتی، پلاستیک ها، پوشاک و غذا استفاده می شوند که باعث پایداری محصولات و محافظت پوست از تابش uv می شوند. در این بخش، دو کارتریج c18 و lichrolut en جهت استفاده در استخراج این آنالیت ها از نمونه آب به روش spe، مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن ها با یکدیگر مقایسه شده است. با توجه به نتایج بدست آمده، کارتریج lichrolut en در شرایط اسیدی به عنوان بهترین کارتریج انتخاب شده و سپس با hplc-dad آشکارسازی و اندازه گیری این دو آنالیت صورت گرفته است. مقادیر بازیابی های بدست آمده %8/66 برای bpn و %4/110 برای mbc، مقدار rsd روش %23/10 برای bpn و %28/3 برای mbc و حد تشخیص µg l-1 05/0 برای bpn و µg l-1 03/0 برای mbc می-باشد.

در این پژوهش، امکان استفاده از جاذب کربن فعال فرآوری شده از پوست گردو (به عنوان یک جاذب ارزان قیمت و در دسترس) برای حذف دیازینون (یکی از سموم پرمصرف کشاورزی در ایران) از محیط های آبی مورد بررسی قرار گرفت. متغیرهای آزمایشگاهی ph، دوز جاذب، غلظت های اولیه دیازینون و زمان تماس به عنوان متغیرهای موثر در آزمایش های ناپیوسته حذف انتخاب شده و اثرات آن ها بر روی فرآیند جذب و هم چنین مشخصه یابی جاذب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بیشینه حذف دیازینون با زغال خام گردو به میزان 58% با شرایط بهینه حذف به صورت زیر به دست آمد: ph در محدوده تقریباً خنثی، دوز جاذب 4/0 گرم بر لیتر، غلظت اولیه 60 میلی گرم بر لیتر دیازینون و زمان تماس 10 دقیقه. ظرفیت جاذب در این آزمایش ها 227 میلی گرم برگرم جاذب بدست آمد. تحلیل نتایج، نشان داد که فرآیند جذب سطحی دیازینون بر روی جاذب زغال خام پوست گردو، تطابق مناسبی با ایزوترم جذب فرویندلیش با 993/0=2r و سینتیک جذب نیز تطابق با شبه واکنش درجه اول داشته اند. هم چنین نتایج بدست آمده حذف با زغال فعال شده فیزیکی نیز نشان داد که حذف به میزان 6/98 % با شرایط بهینه حذف: ph در محدوده تقریباً خنثی، دوز جاذب 4/0 گرم بر لیتر، غلظت اولیه 40 میلی گرم بر لیتر دیازینون و زمان تماس 10 دقیقه طبعیت می کند. ظرفیت جاذب نیز در این آزمایش ها 332 میلی گرم برگرم جاذب بدست آمد. در این حالت روند حذف تطابق مناسبی با ایزوترم جذب فرویندلیش با 999/0=2r و شبه واکنش درجه دوم سینتیک با 9999/0=2r را داشته است. با آزمون طراحی آزمایش نیز چندین آزمایش با جاذب کربن فعال شده فیزیکی انجام گردید که درصد حذف در شرایط بهینه 4/99 درصد به دست آمد. آزمایش های مشخصه یابی جاذب بر اساس آزمایش sem و betنشان داد که با فعال سازی فیزیکی سطح ویژه از 11/137 متر مربع بر گرم به 8/1067 متر مربع بر گرم رسیده و حجم حفرات نیز تقریباً 10 برابر شده است. هم چنین با آزمایش xrd نیز مشخص گردید که زغال خام دارای ساختار آمورف و غیر منظم بوده که با فعال کردن زغال این ساختار منظم تر شده و دو ترکیب c7h10o8s و c12h10os در کربن فعال شده شناسایی گردید.

در زندگی روزانه¬ی جوامع شهری حجم زیادی از داروهای آنتی بیوتیک متنوع، تولید و مصرف می شود و در نتیجه بخش عمده¬ای از این ترکیبات فعال بیولوژیکی به طور مستقیم و یا پس از مصرف و دفع به سیستم فاضلاب راه می یابند. شناسایی و تعیین مقدار آنتی بیوتیک ها در لجن فاضلاب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این پژوهش برای نخستین بار کارایی جاذب های نانوساختار در استخراج سولفونامید های سولفامرازین، سولفادیازین و سولفامتوکسازول از نمونه¬های جامد دارای بافت زمینه¬ی بسیار پیچیده(لجن فاضلاب شهری) با روش پراکنش فاز جامد بافت نمونه، مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس مطالعه و مقایسه گزارش های مشابه درباره این روش استخراج، مقادیرفاز جامد پخش کننده، حلال مورد استفاده برای مرحله شویش و استخراج و حجم حلال به عنوان مهمترین پارامترهای عمومی و موثر بر بازده استخراج، انتخاب شدند. پس از بررسی نقش هریک از پارامترهای مذکور و بهینه سازی آن ها به کمک تکنیک طراحی آزمایش فاکتوریل کسری، بهترین شرایط استخراج، 2/0 گرم از نمونه لجن فاضلاب شهری با 03/0 گرم نانو لوله کربنی چند جداره و 2/0 گرم سیلیکاژل به عنوان فاز پخش کننده( به صورت مخلوط با نمونه) و 5 میلی لیتر استونیتریل به عنوان حلال استخراج کننده به دست آمد. تحت شرایط نهایی، عصاره های حاصل از استخراج رسوب، در دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا مجهز به سیستم آشکارساز آرایه دیودی( hplc-dad) تزریق گردید. مقادیر بازیابی های محاسبه شده برای استخراج آنالیت های مورد سنجش 95% - 100% بود. همچنین کمترین مقدار به دست آمده برایr2 برابر با 9929/0بود و حد تشخیص نتایج 1/3-4ng/g به دست آمدند.