پژوهش حاضر به بررسیِ مقایسه ای ادبیات داستانی انتقادی در آستانه ی انقلاب مشروطه(1250-1285) و آستانه ی انقلاب اسلامی(1340-1357) بر مبنای نحوه ی نشان دادن استبداد، استعمار و مبارزه با آن ها می پردازد. به علاوه در این پژوهش تبیین تاریخی و جامعه-شناختی دلایل دگرگونی نشان دادن استبداد، استعمار و مبارزه در آثار داستانی از آستانه ی مشروطه تا آستانه ی انقلاب مورد توجه قرار گرفته است.