نام پژوهشگر: فاخته سلیم‌پور

آزارهای جنسیتی زنان به عنوان زمینه ای برای تقاضای پناهندگی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1388
  فاخته سلیم پور   محمد قاری سیدفاطمی

بند ‏aاز ماده 1 کنوانسیون 1951 در مورد وضعیت پناهندگی بگونه اصلاح شده به موجب پروتکل ‏الحاقی1967 پناهنده را به این صورت تعریف می کند:‏ ‏"کسی که در نتیجه حوادثی که پیش از ژانویه 1951 روی داده و به علت ترس موجه از این که به ‏علل مربوط به نژاد ،مذهب ،ملیت ،عضویت در گروه اجتماعی خاص یا عقیده سیاسی مورد آزار قرار ‏گیرد، در خارج از کشور خود به سر می برد و قادر یا به علت ترس مذکور مایل به قرار گرفتن تحت ‏حمایت آن کشور نیست یا در صورتی که فاقد تابعیت است و در نتیجه این حوادث در خارج از ‏کشور محل سکونت خود به سر می برد قادر یا به علت ترس مایل به بازگشت به آن نیست"‏ نکته مهم در تعریف پناهندگی مذکور در کنوانسیون این است که هنگامی که آن در دست طراحی بود، مسائل مربوط به جنسیت به عنوان عاملی مستقل ‏در اعطای پناهندگی از دید تدوین کنندگان این کنوانسیون پنهان ماند. از این رو کنوانسیون ‏مذکور با نادیده انگاشتن حقوق زنان پناهجو در فضایی مردسالارانه توسعه یافت ‏و به مفهوم "جنسیت " به عنوان دلیل ‏ترس موجه از آزار توجهی نشد.در حالی که امروزه شمار عظیمی از آوارگان و افراد متقاضی ‏پناهنگی را زنانی تشکیل می دهند که به لحاظ جنسیتشان قربانی نقض حقوق بشر شده اند و لذا ‏ناچار به ترک کشور خود گردیده اند.از آن جمله زنانی که به علت ترس موجه از قاچاق، قطع اندام جنسی، خشونت جنسی ، برنامه های اجباری تنظیم خانواده و مجازات به دلیل نقض هنجارهای اجتماعی، درخواست پناهندگی داده اند ،می باشد.در این خصوص سعی می شود فقدان "جنسیت "در سایه دیگر ‏زمینه های ایجاد ترس در کنوانسیون جبران گردد.در میان این زمینه ها "عقیده سیاسی " و ‏‏"عضویت در گروه اجتماعی خاص " می تواند به جبران این نقیصه در کنوانسیون کمک کند.‏ عضویت در گروه اجتماعی خاص اگر چه در مقایسه با دیگر زمینه های کنوانسیون از شفافیت ‏کمتری برخوردار است اما در بیشتر رویه قضایی کشورها آزارهای جنسیتی زنان را در قالب این ‏دلیل بر شمرده اند و کمتر به دلیل عقیده سیاسی استناد نموده اند.امروزه اکثریت کشورها آزارهای ‏جنسیتی را به عنوان دلیلی برای اعطای پناهندگی پذیرفته اند و می توان گفت علیرغم عدم تصریح ‏این عامل در کنوانسیون 1951 عرف بین المللی در این زمینه شکل گرفته است.‏