نام پژوهشگر: صلاح‌الدین عبدی

بررسی و تحلیل رنگ در دیوان محمود درویش
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - پژوهشکده ادبیات 1388
  محسن قاسمعلی   مرتضی قائمی

رنگ ها پیرامون بشر را احاطه کرده اند . هر کسی رنگ خاصی را بیشتر از سایر رنگ ها دوست دارد ؛ ولی ا نسان ها بیشتر از آنچه که تصور می کنند ، تحت تأثیر رنگ ها قرار می گیرند و تاثیر این رنگ ها در واکنش های روانی ما بیشتر بروز می کند . هر رنگی دارای اسرار و ارزش ها و معانی واقعی و رمز ی خاصی می باشد که آن را به صورت زبانی جهت بیان احساسات و عواطف قرار داده است . رنگ ها مظهری از مظاهر جمال و قدرت خداوند زیبائی ها است و بدون شک تفکر در آن ها باور آدمی را به قدرت لایزال الهی بیشتر می نماید . در قلمرو حس آمیزی پر امکان ترین حس ها ، حس بینایی است که رنگ مهمترین عنصر ادراکات این حس است با توجه به این گستردگی حضور رنگ ها در تمامی جوانب زندگی بشر ، بسیار طبیعی به نظر می رسد که سخنوران و شاعران ، از رنگ های گوناگون با دلالت متنوع در لابلای سروده هایشان استفاده نمایند . رنگ های موجود در اشعار درویش ، عبارتند از : سبز ، آبی ، سیاه ، سرخ ، سفید ، زرد و خاکستری که با دو مشخصه ی بارز دیده می شود : کثرت الفاظ رنگ و گستردگی دلالت آن ها . که این الفاظ به شکل تعمدی و به طور بسیار گسترده در دلالت های متعدد و بعضاً متضاد استفاده شده است و شاعر به واسطه ی استفاده ی زیاد از الفاظ رنگ در خلق تصاویری زیبا بر پایه ی اشارات رنگی و دلالت رنگ ها نسبت به شاعران دیگر برجسته به نظر می رسد . هر یک از رنگ ها در سیاق و زمینه های مختلف ، دارای معانی و دلالات متعدد می باشد که بعضاً به صورت متضاد به کار می رود ؛ پژوهش حاضر در صدد بررسی حضور رنگ ها و دلالت های آن در سروده های محمود درویش می باشد .