نام پژوهشگر: سیمین دانشورراد
سیمین دانشورراد محمد شبیری
انسان از ابتدای حیات خود در اندیشه بهتر زیستن و استفاده بیشتر از طبیعت برای ارضای نیازهای خود بوده و در راستای تحقق این اندیشه، خواسته و ناخواسته صدمات جبران ناپذیری به طبیعت و محیط زیست خود وارد کرده است و امروزه در پی یافتن و اجرای راهکارهایی است که تا حد امکان این صدمات را جبران و کم کند. یکی از این راهکارها بالا بردن سطح آگاهی افراد جامعه مخصوصاً دانش آموزان از طریق آموزش است،آموزشی که شکل دهنده جهان فردا و سبب تغییرات پایدار در اندیشه و رفتار افراد شود. تحقیق حاضر یک تحقیق علمی کاربردی است که با هدف بررسی میزان علاقه و رفتار زیست محیطی دانش آموزان و معلمان در دوره متوسطه نسبت به حفاظت از محیط زیست با روش توصیفی- همبستگی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل دانش آموزان دوره متوسطه و معلمان مشغول به تدریس در این دوره در شهرقم می باشد. تعداد 380 نفر از دانش آموزان و 138 نفر از معلمان از چهار ناحیه ی آموزش و پرورش شهر قم با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. پرسشنامه ابزار اصلی این تحقیق است که روایی صوری آن با مشورت و کسب نظر اساتید و متخصصان در حوزه آموزش و پرورش و محیط زیست و آمار حاصل شد. جهت به دست آوردن پایایی پرسشنامه،آزمون مقدماتی انجام شد و ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه دانش آموزان و معلمان به ترتیب 81/ و 0/80حاصل شد. برای کلیه داده ها ی استخراج شده از پرسشنامه آمار توصیفی شامل شاخص های، فراوانی،در صد فراوانی،در صد معتبر و در صد تجمعی محاسبه شد. به منظور تحلیل استنباطی داده از آزمون خی دو و برای تعیین نوع همبستگی متغیرها از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل استنباطی در مورد دانش آموزان نشان می دهد که بین متغیرهای مستقل سن،جنسیت،تعداد افراد خانواده،تحصیلات پدر، تحصیلات مادر، میزان در آمد خانواده، شغل پدر،منطقه سکونت، پایه تحصیلی، رشته تحصیلی پدر با متغیرهای وابسته میزان علاقه دانش آموز به حفاظت از محیط زیست و چگونگی رفتار زیست محیطی آن رابطه معنی داری وجود ندارد، ولی بین متغیرهای مستقل آگاهی، اعتقادات مذهبی، مطالعه مطالب زیست محیطی، برنامه های رسانه های جمعی، نقش معلمان، مطالب کتاب ها ی درسی، اعتقادات ملی، تبلیغات موجود در سطح جامعه،مطالعه مجلات زیست محیطی با متغیرهای وابسته میزان علاقه دانش آموزان به حفاظت از محیط زیست و رفتار زیست محیطی آنها رابطه معنی داری وجود داشته و تأثیر این متغیرهای مستقل بر دو متغیر وابسته علاقه و رفتار مثبت است. نتایج حاصل از تحلیل استنباطی در مورد معلمان نشان می دهد که بین متغیرهای مستقل اعتقادات مذهبی، مطالعه مطالب زیست محیطی،برنامه ها ی رسانه های جمعی، تبلیغات موجود در سطح جامعه، مطالعه مجلات زیست محیطی، برگزاری دوره ها ی ضمن خدمت، با متغیرهای وابسته میزان علاقه معلمان برای حفاظت از محیط زیست و رفتار زیست محیطی آنان رابطه معنی داری با تأثیر مثبت وجود دارد. بین متغیر مستقل سطح آگاهی با متغیر وابسته میزان علاقه به حفاظت از محیط زیست رابطه معنی داری وجود ندارد. ولی با متغیر وابسته رفتار زیست محیطی رابطه معنی داری با تأثیر مثبت وجود دارد. همچنین بین متغیر مستقل اعتقادات ملی با متغیر وابسته علاقه به حفاظت از محیط زیست رابطه معنی داری با تأثیر مثبت وجود دارد اما این متغیر مستقل با متغیر وابسته رفتار زیست محیطی رابطه معنی داری ندارد.