از مهم ترین موضوعات در بررسی جنبش های انقلابی ، کنکاش در رابطه با نقش رهبران جنبش ها می باشد زیرا بدون بررسی و تحلیل آن ، نمی توان به درستی به چرایی وقوع انقلاب ها پی برد. انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی به عنوان دو رخداد بزرگ در تاریخ معاصر ایران شناخته می شوند که هر یک از آنها روحانیت را به عنوان رهبر در راس خود داشته اند که به گواه تحلیل گرانِ جنبش های انقلابی نقش مهم و موثری را نیز در پیروزی جنبش ها داشته اند ، اما از آنجا که هرگاه دو پدیدۀ مشابه نتایج متفاوتی را در پی داشته باشند ، قیاس آنها منطقی می نماید ، این مقایسه در رابطه با رهبران جنبش های انقلابی ایران در انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی منطقی و قابل تامل می باشد ، زیرا نتایج حاصله از دو انقلاب ایران یکسان نبوده است و انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی از نا همسانی قابل تاملی برخوردار بوده اند که به همین سبب در صدد بر آمدیم تا در این رساله مواضع رهبران دو جنبش انقلابی ایران را به عنوان اصلی ترین شاکلۀ نتایج انقلاب ها مورد بررسی قرار دهیم .