پایش عمدتاً به معنای آگاهی از وضعیت سیستم و یا مراقبت وضعیت، تعریف شده و یکی از اجزای اصلی حفاظت پیشگیرانه می باشد. جمع آوری و تحلیل مداوم اطلاعات امکانی است برای جلوگیری از تخریب هایی که ممکن است در آینده در میراث تاریخی روی دهد و حفاظت بلند مدت را با هزینه های پایین تری امکان پذیر کرده، ارتقا می بخشد. هدف از ارائه این پایان نامه بررسی پایش در محوطه میراث جهانی پاسارگاد با توجه به عمده آسیب های موجود در محوطه و تخریب های ناشی از آن می باشد که طی یک سری مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی و مطالعات آزمایشگاهی حاصل شده است. در این راستا ضمن توصیف محوطه میراث جهانی پاسارگاد از نظر معماری و اقلیمی، فن شناسی و آسیب شناسی سنگ های محوطه با توجه به هوازدگی فیزیکی صورت پذیرفته، سپس این آسیب ها براساس فراوانی و شدت، طبقه بندی شده است. همچنین مطالعات جامعی درباره پایش و مفاهیم مرتبط با آن ارائه شده و پیشینه تاریخی، اهداف و ضرورت های آن بررسی شده و به منظور شناخت ابزار و روش های پایش، نمونه هایی از تجارب جهانی پایش در محوطه های تاریخی معرفی شده است. براساس مطالعات صورت گرفته، طرح پایش پیشنهادی جهت پایش سنگ های تاریخی محوطه میراث جهانی پاسارگاد (نمونه موردی کاخ بارعام) ارائه شده است. این طرح با توجه به پایش وضعیت و تغییرات و با توجه به عوامل موثر در روند فرسایش سطوح سنگی محوطه تدوین شده است. همچنین به منظور سنجش عوامل موثر در فرسایش سطوح سنگی در محوطه های تاریخی، سیستمی طراحی شده که اساس آن سنجش مقاومت سنگ در نتیجه تغییرات ساختاری صورت گرفته در آن به دلیل تاثیر عوامل فرساینده بوده است. امکان سنجی کاربرد این سیستم بر روی سنگ های تاریخی محوطه بخش دیگری از مطالعات و بررسی های است که در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است.