تحرک پایین اسپرم یکی از شاخص های عمده ناباروری در مردان است. میتوکندری ها در قطعه میانی اسپرم تولیدکنندگان انرژی هستند. با این وجود، آن ها همچنین می توانند متابولیت های واکنش پذیر اکسیژن (ros) و رادیکال های آزاد را به عنوان محصولات فرعی متابولیسم هوازی تولید کنند. پراکسیداسیون لیپید (lpo) یکی از مهم ترین اثرات آسیب سلولی القاء شده با ros است که با تشکیل محصولات واکنش پذیر و متاژنیک آلدئیدی از قبیل مالون دی آلدئید (mda) منجر به از دست رفتن درستی، سیالیت غشاء و کاهش باروری در مردان می گردد. این ترکیبات واکنش پذیر مضر معمولا با عمل هماهنگ شده آنتی اکسیدان های آنزیمی و غیر آنزیمی موجود در پلاسمای سمینال از بین می روند. بنابراین، ظرفیت آنتی اکسیدان های تام (tac) نقش مهمی در حفاظت از اسپرماتوزوآ در برابر حملات ros و lpo دارند. برای بررسی ارتباط بین حذف های بزرگ ژنوم میتوکندری (mtdna) با دو مارکر بیوشیمیایی استرس اکسیداتیو (tac, mda) و اثرات آن ها را بر تحرک اسپرم در مردان ایدیوپاتیک آستنواسپرمی، تعداد 41 نمونه سمن شامل 18 مرد نرمواسپرمیک به عنوان گروه شاهد و 23 بیمار آستنواسپرمی از مرکز ivf حضرت فاطمه الزهرا (س) شهرستان بابل جمع آوری گردید. آنالیز مرسوم سمن به مدت یک ساعت مطابق با دستورالعمل (who, 1999) انجام شد. فرآیند سلول های اسپرم به روش swim up از مایع سمن جدا شدند. سطح tac و mda پلاسمای سمینال به ترتیب با روش های tba و frap اندازه گیری گردید. یک روش فنل/کلروفرم برای استخراج کل dna از اسپرماتوزوآ استفاده شد. تکنیک های long pcr و primer-shift pcr برای آنالیز حذف های بزرگ چندگانه در mtdna به کار رفت.براساس نتایج این تحقیق میانگین غلظت tac پلاسمای سمینال در مردان آستنواسپرمی به طور معنی داری پایین تر از مردان بارور بود (0/034= p). در مقا بل، سطح mda سمینال در مردان آستنواسپرمی به طور معنی داری بالاتر از مردان بارور بود (0/0 =p). از طرفی، آنالیز محصولات pcr ما دو حذف معمول 4997 و 7400 ~ جفت بازی و یک حذف جدید 4866 جفت بازی را در mtdna اسپرم هر دو گروه آستنواسپرمی و شاهد نشان داد. فراوانی حذف های چندگانه mtdna در مردان آستنواسپرمی (22/65%) به طور قابل ملاحظه ای بیشتر از مردان بارور (38/89%) بود. نتایج ما همچنین یک ارتباط منفی را بین تحرک اسپرم و میزان حذف های mtdna آشکار نمود. به علاوه، سطح mda در گروه نمونه های جهش یافته پایین تر از گروه نمونه های فاقد جهش بود (0/05= p). با این وجود، سطح tac پلاسمای سمینال در گروه جهش یافته کمتر از گروه جهش نیافته بود. اما این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار نبود. این یافته ها نشان می دهد که کمبود tac و افزایش lpo یا محصولات سمی حاصل از آن ها از قبیل mda، ممکن است با آسیب اکسیداتیو بر dna، به صورت حذف های بزرگ در mtdna ثابت شود و منجر به کاهش شدید عملکرد بیوانرژتیک میتوکندری و کاهش تحرک اسپرم در مردان آستنو اسپرمی گردد.