نام پژوهشگر: امیرحسین خوشگفتارمنش
بهاره دانش بخش امیرحسین خوش گفتارمنش
شوری و کمبود روی دو عامل محدود کننده رشد و عملکرد گندم در بسیاری از اراضی کشاورزی ایران می باشد. این پژوهش با هدف بررسی پاسخ ارقام گندم نان (روشن، کویر و بک کراس روشن بهاره) به تنش اکسیداتیو ناشی از کمبود روی و شوری، در دو سطح روی (صفر و 1 میکرومولار روی) و سه سطح شوری (صفر، 60 و 120 میلی مولار کلرید سدیم)، به صورت آبکشت انجام شد. در طول دوره رشد، فیتوسیدروفور ترشح شده از ریشه گیاه جمع آوری و به روش آزادسازی مس از رزین اندازه گیری گردید. محلول نشتی از ریشه گیاه نیز جمع آوری شد و غلظت پتاسیم، آهن، روی و منگنز در محلول نشتی اندازه گیری شد.بعد از برداشت گندم، عملکرد وزن مرطوب و خشک ریشه و شاخسار و نیز غلظت پتاسیم، سدیم، کلسیم، منیزیم، فسفر، آهن، روی، منگنز و مس ریشه و شاخسار اندازه گیری شد. همچنین نفوذپذیری غشاء ریشه و غلظت گروه های سولفیدریل فعال ریشه اندازه گیری شد.کمبود روی اثر معنی داری بر وزن خشک ریشه و شاخسار ارقام مختلف گندم نداشت در حالی که باعث کاهش معنی دار وزن خشک و مرطوب ریشه شد. افزایش غلظت کلرید سدیم محلول غذایی، وزن مرطوب و خشک ریشه و شاخسار ارقام گندم را کاهش داد. افزودن روی به محلول غذایی اثر معنی داری بر در صد نفوذپذیری غشاء ریشه و غلظت گروه های سولفیدریل ریشه نداشت. متناسب با افزایش شوری محلول غذایی، نفوذ پذیری غشاء ریشه و غلظت گروه های سولفیدریل غشاء نیز افزایش یافت.نشت آهن در رقم کویر با کاربرد روی کاهش یافت. افزایش شوری محلول غذایی، نشت پتاسیم، آهن، روی و منگنز را در ارقام گندم افزایش داد.تیمار 120 میلی مولار کلرید سدیم سبب افزایش معنی دار غلظت گروه های سولفیدریل شد. غلظت پتاسیم ریشه، کلسیم شاخسار و منیزیم ریشه و شاخسار با افزایش شوری کاهش یافت در حالی که پتاسیم شاخسار، کلسیم و مس ریشه، سدیم، فسفر، آهن، روی و منگنز ریشه و شاخسار در شرایط شور افزایش یافت.کاربرد روی، غلظت سدیم، منیزیم و روی ریشه و شاخسار ارقام گندم را افزایش داد ولی باعث کاهش غلظت آهن ریشه و شاخسار گردید. اثر کمبود روی و شوری بر مقدار ترشح فیتوسیدروفور در ارقام گندم، متفاوت بود. تغذیه روی باعث افزایش ترشح فیتوسیدروفور در رقم گندم روشن شد ولی در سایر رقم ها اثر معنی داری نداشت. شوری ترشح فیتوسیدروفور در رقم های روشن و کویر را افزایش داد در حالی که رقم بک کراس روشن بهاره در شرایط تنش شوری، فیتوسیدروفور کمتری ترشح کرد.