نسخه خطی انیس العاقلین تالیف ملامیرقاری گیلانی فقیه، نویسنده و شاعر ایرانی قرن یازدهم هجری، تحریر محمد رفیع این محمد آشتیانی و از جمله آثار خطی عهد صفوی است که به سال 1005 ه.ق است ، با محتوای اخلاقی و روایات زیبا و حکایات دلگشا به نثر و نظم به رشته تحریر در آمده است.این اثر در قطع 20/5 در 14/5 سانتی متر مشتمل بر 230 صفحه و هر صفحه 16سطر به خط نستعلیق متوسط نوشته شده است خط و کاغذ آن معمول قرن سیزدهم است.نسخه ای از این کتاب به شماره 2224 در کتاب خانه مجلس و نسخه ای از آن به شماره 1313 در قطع20 *30 و با خط شکسته نستعلیق در کتاب خانه و موزه ملی ملک نگهداری می شود که در تصحیح نسخه استفاده شده است. شیوه نثر و سبک انشای کتاب به شیوه جمله بندی و کلمات اختصاص دارد و نمونه ای است از نثر بینابین عهد صفوی و جزو متون روایی تلقی می شود در مجموع این اثر از اثار منثور اخلاقی عصر صفویه است که تاکنون ناشناخته مانده است. نسخه مذکور به صورت قیاسی تصحیح شده نسخه فوق الذکر به صورت قیاسی باز خوانی و باز نویسی تصحیح شده است مثل مطابقت صفت و موصوف به شیوه زبان عربی، سجعهای متوالی، حف فعل مشترک از جمله های بعد به قرینه جمله قبل مترادفات پیاپی و مواردی از این دست.اسن نسخه از آثار پرمایه فارسی و از مواریث زبان و ادب فارسی است که امیدوار است با احیای این چنین آثار نفیس علاوه بر آشنایی با نگارش زبان فارسی و نثر ادوار گذشته راه گشای دانش پژوهان و همه کسانی باشد که سخنان پیشینیان را چراغ راه آینده میدانند.