شیمی فسفوناتهای فلزی در سال های اخیر به دلیل کاربردهای آن در زمینه کاتالیست، مبادله یون، هدایت پروتون، شیمی بین لایه ای، فوتوشیمی، حسگر و شیمی مواد مغناطیسی، زمینه تحقیقاتی فعالی بوده است. لیگندهای دی فسفونیک اسید از نوع آلکیل یا آریل ایمینو دی متیلن بیس-(فسفونیک اسید)، rn(ch2po3h2)2، قادر به تولید ترکیبات فلزی متنوع، دارای ساختار لایه ای یا لایه ای ستون دارِ 1، 2 و 3 بعدی هستند. تا کنون تعدادی از کمپلکس های این گونه از لیگندها با فلزات واسطه و اصلی جدول تناوبی از قبیل منگنز، کبالت، مس، زیرکونیوم، سرب و لانتانیدها تهیه شده است. در این تحقیق برای توسعه اطلاعات در زمینه کمپلکسهای این دسته از لیگندها، در شرایط هیدروترمال و شرایط اتاق کمپلکس هائی تهیه و ساختار محصولات بررسی شد. تعداد 13 لیگند در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت که از آن میان سه لیگند جدید سنتز شده است و ساختار لیگند ایزو پروپیل ایمینو دی متیلن بیس (فسفونیک اسید) با تکنیک بلورنگاری اشعه x مشخص شد. تعداد شش کمپلکس در شرایط اتاق با یون های کبالت(ii)، نیکل(ii)، مس(ii)، کادمیوم(ii)، قلع(iv) و تالیوم(i) با فرمول های زیر تهیه شد: co[o(c2h4)2nhch2ch2n(ch2po3h)2]2.2h2o؛ tl2[nh(ch2po3h)3]؛ cu[ch3nh(ch2po3h)2]2.2h2o; ni[o(c2h4)2nhch2ch2n(ch2po3h)2]2.2h2o ; sn(ch3)2[c4h9n(ch2po3h)2] ; [cd2cl4(h2o)6][o(c2h4)2nhch2ch2nh(ch2po3h)2].به این وسیله کمپلکسهای پلیمری و مولکولی دارای ویژگی های ساختاری قابل توجه بدست آمد. واکنش های هیدروترمال با هدف تهیه ترکیبات متخلخل با فلزاتی مانند مس، وانادیوم، مولیبدن، تنگستن، کادمیوم، لانتان، سریم و سرب انجام شد. محصولات بلوری این واکنش ها ترکیبات فاقد لیگند بیس فسفونیک اسید به فرمول های زیر است: [{cu(2,2?-bipy)}(vo2)(po4)]; [cu(2,2?-bipy)(h2o)2so4]; [cu(2,2?-bipy)cl2];[cu (2,2?-bipy) (btc) (h2o)]2.h2o; [pb3(1,3,5-btc)2(h2o)]. علاوه بر تعیین ساختار، آنالیز حرارتی و در صورت انحلال پذیر بودن طیف سنجی nmr نیز برای ترکیبات جدید انجام شد.

در این تحقیق، ترکیباتی از خانواده بیس فسفونیک اسیدها با فرمول عمومی rn(ch2po3h2)2 که r برابر با متیل، اتیل، n- پروپیل، ایزو پروپیل، n-پنتیل، 2- اتیل هگزیل، سیکلوپروپیل، سیکلوپنتیل، سیکلو هگزیل، بنزیل، α- متیل بنزیل، 2- فنیل اتیل و هم چنین با فرمول h2po3ch2rch2po3h2 که r برابر با پای پیرازین و همو پای پیرازین می باشد، سنتز شده و با استفاده از طیف سنجی های 31p nmr ،1h،13c، ir و آنالیز عنصری شناسایی شدند. هم چنین کمپلکس هایی از این ترکیبات با نمک فلزات واسطه با استفاده از واکنش های هیدروترمال و غیرهیدروترمال، تهیه و با روشهای nmr، ir و icp شناسایی شدند. ساختار ترکیبات به کمک تکنیک کریستالوگرافی تعیین شد. میزان مهارکنندگی آنزیم استیل کولین استراز توسط11 نمونه از بیس فسفونیک اسیدها مطابق با روش اصلاح شده المن بررسی شد. مقادیر ic50 در محدوده mm9/11 تا 28/72 بدست آمد و مشخص شد که ic50 با افزایش تعداد اتم کربن گروه آمین، کاهش می یابد. هم چنین ترکیبات بررسی شده، مهارکننده های چندگانه و نارقابتی هستند.