تأثیر تعدادی از محرک های ایمنی بر عملکرد رشد و کارایی سیستم ایمنی جوجه های گوشتی، با استفاده از350 قطعه جوجه نر راس (308) به مدت 42 روز در قالب طرح کاملاً تصادفی با 7 تیمار و 5 تکرار بررسی شد. گروه های آزمایشی شامل شاهد، ویتامین e (150 پی پی ام)، عصاره گیاهی سرخارگل (1000 پی پی ام)، لوامیزول (15 پی پی ام) و عصاره اتانولی بره موم (150، 300 و 450 پی پی ام) بود. نتایج آزمایش نشان داد که ویتامین e افزایش وزن و خوراک مصرفی روزانه در کل دوره، عیار پادتن کل و igg تولید شده علیه گلبول قرمز گوسفند ((srbc در پاسخ اولیه، ارتفاع پرز ژژونوم و ایلئوم و نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت ژژونوم (01/0p<)، شاخص تولید اروپایی و طول نسبی روده (05/0p<) را کاهش، اما بازده اقتصادی، ضخامت پرز و عمق کریپت ژژونوم، تعداد سلول های گابلت دوازدهه، پاسخ پوست به فیتوهماگلوتنین (pha) را افزایش داد (05/0p<. عیار پادتن کل و igg تولید شده علیه srbc در پاسخ ثانویه، پاسخ پوست به pha ، تعداد سلول های گابلت دوازدهه و ایلئوم و عمق کریپت ژژونوم در پاسخ به تیمار لوامیزول افزایش (01/0p<) و نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت ژژونوم، ضخامت و ارتفاع پرز ایلئوم (01/0p<) و عمق کریپت ایلئوم در پاسخ به تیمار مذکور کاهش یافت (05/0p<). سطح 150 پی پی ام بره موم موجب شد تا igg تولید شده علیه srbc در پاسخ اولیه، عمق کریپت و تعداد سلول های گابلت دوازدهه و ضخامت پرز ژژونوم افزایش (01/0p<) و ضخامت پرز (01/0p<) و عمق کریپت ایلئوم کاهش (05/0p<) یابد. سطح 300 پی پی ام بره موم باعث افزایش عیار پادتن تولید شده علیه ویروس نیوکاسل در 21 روزگی (05/0p<)، پاسخ پوست به pha، تعداد سلول های گابلت دوازدهه و ایلئوم و عمق کریپت ژژونوم و کاهش ضخامت پرز ایلئوم (01/0p<) شد. از طرف دیگر، وقتی سطح 450 پی پی ام بره موم به کار رفت، بازده اقتصادی، پاسخ پوست به pha، تعداد سلول های گابلت دوازدهه و ایلئوم، ارتفاع پرز، عمق کریپت، نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت ژژونوم (01/0p<) و ldl سرم (05/0p<) را افزایش و ضخامت پرز ایلئوم را کاهش (01/0p<) داد. افزودن عصاره سرخارگل به آب مصرفی باعث شد تا بازده اقتصادی، پاسخ پوست به pha، عمق کریپت دوازدهه، ضخامت پرز و عمق کریپت ژژونوم افزایش (01/0p<) و ضخامت پرز دوازدهه، نسبت ارتفاع پرز به عمق کریپت ژژونوم (05/0p<) و ضخامت پرز ایلئوم کاهش (01/0p<) یابد. در مجموع، در بین محرک های ایمنی به کار رفته در این آزمایش سطح 300 پی پی ام بره موم و لوامیزول اثرات بهتری داشتند.