نام پژوهشگر: محمد حسنزاده خیاط
میترا رحمتی مجید عزیزی
به منظور بررسی تاثیر نیتروژن و تراکم کاشت بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی، آزمایشی به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 24 تیمار و 3 تکرار در مزرعه و آزمایشگاههای تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد و آزمایشگاه جی سی مس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سالهای 86-1385 و 87-1386 به اجرا درآمد. تیمارهای کود نیتروژن (اوره،46درصد نیتروژن) در سه سطح 0، 10 و 20 گرم در مترمربع به عنوان عامل اصلی، تیمارهای تراکم در چهار سطح 20، 25، 40 و 50 بوته در مترمربع به عنوان عامل فرعی و دو رقم بابونه اصلاح شده bodegold (تتراپلوئید) و germania (دیپلوئید) به عنوان عامل فرعی فرعی بودند. همچنین، به منظور بررسی تاثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن و سرعت کاهش وزن، میزان اسانس و درصد کامازولن گل های بابونه، آزمایش دیگری به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 22 تیمار و 3 تکرار انجام شد. دو رقم بابونه نامبرده به عنوان عامل اصلی و روشهای مختلف خشک کردن (6 توان مختلف میکروویو شامل 100 تا 900 وات، سه دمای مختلف آون شامل 50، 60 و 70 درجه سانتیگراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب)) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر رقم با برتری رقم تتراپلوئید از نظر عملکرد گل خشک، قطر گل و نهنج، ارتفاع بوته و عملکرد اسانس معنی دار بود. اثر سطوح مختلف اوره با روند بهبود نتایج در راستای افزایش کود اوره، بر صفات عملکرد گل خشک، خصوصیات مورفولوژیک، درصد و عملکرد اسانس معنی دار بود. تاثیر سطوح مختلف تراکم بوته با برتری تراکم های بالای بوته برای اغلب صفات گفته شده و تراکم 20 بوته برای قطر نهنج و قطر گل معنی دار بود. اثر متقابل سه فاکتور فقط بر قطر نهنج معنی دار بود. نتایج آزمایش جی سی مس نشان داد که اگرچه بابونه های کشت شده در این آزمایش از نوع اصلاح شده و غنی از آلفا بیسابلول بودند اما در شرایط آب و هوایی ایران، به تیپ بیوشیمیایی a (دارای درصد آلفابیسابلول اکسید a بالا و آلفا بیسابلول و کامازولن پایین) تغییر کردند، همانطور که اغلب توده های بومی بابونه در ایران هستند. نتایج آزمایش دوم نشاندهنده تاثیر معنی دار روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، میزان اسانس و درصد کامازولن نمونه ها بود. کمترین زمان خشک کردن در روش میکروویو و بیشترین آن در روش سایه حاصل شد. بالاترین درصد اسانس در روش خشک کردن در سایه و دمای 50 و 60 درجه آون و بیشترین میزان کامازولن در روش خشک کردن با توان های بالای میکروویو به دست آمد. اثر متقابل رقم و روش خشک کردن بر درصد اسانس معنی دار بود اما بر درصد کامازولن تاثیر معنی داری نداشت.