نام پژوهشگر: عبدالله رسولنژاد
نسیبه سبحانی عبدالله رسول نژاد
دراین پژوهش، سیره ی نبوی به عنوان یک موضوع مهم تاریخی، در قالب رمان تاریخی بررسی شده است، و با تحلیل نوع و نحوه ی به کارگیری سیره ی نبوی در دو اثر مهم و برجسته ی ادبیات معاصر عرب، یعنی رمان «نورالله» و کتاب «علی هامش السیره»، هر کدام از این دو اثر، به طور جداگانه، هم به لحاظ مضمون و هم به لحاظ ساختار، مورد بررسی و مقایسه قرارگرفته اند. با درنظرگرفتن سئوالاتی از جمله، میزان تطابق این دو اثر با تعریف و شاخصه های ارائه شده از رمان، میزان موفقیت این دو نویسنده در به کارگیری سیره ی نبوی در قالب رمان تاریخی، و تفاوت ها و شباهت هایشان، این پژوهش به این نتیجه رسیده است که، کتاب «نورالله»، «رمانی تاریخی» می باشد و این رمان در نمایاندن سیره ی نبوی بر پایه ی عناصر رمان و در قالب رمان تاریخی، موفق عمل کرده است. نجیب کیلانی با روشی بر پایه ی نوعی میانه روی اسلامی، با وقوف بر تأثیرات انکارناپذیر ادبیات داستانی، و با بهره گیری از فن رمان نویسی، سیره ی نبوی را در قالب رمان تاریخی گنجانده است، و در مقام نویسنده ای متعهد و دینمدار، نقشی اساسی را در انتقال ارزش های والای اسلامی و بیان مسایل فکری و دینی ایفا نموده است. اما کتاب «علی هامش السیره» نمی تواند رمانی تاریخی به حساب بیاید، چرا که مولفه های یک رمان تاریخی را به صورت کامل درآن نمی توان یافت و حتی به دلیل عدم رعایت کامل به کارگیری عناصر رمان در آن، نمی تواند در قالب رمان جای گیرد و این کتاب در واقع، نوعی «سیره نگاری ادبی» می باشد که در حد خود، قادر به نمایاندن آن بخش از سیره ی نبوی مدنظر نویسنده، بوده است، و طه حسین در این اثر با پرداختن به سیره ی نبوی، به رد اتهامات وارده بر خود در جنبه ها ی اعتقادی و دینی پرداخته است.
مسعود بصیری حسن سرباز
محموددرویش شاعر معاصر فلسطینی است. او در سال های زندان و حبس اشعار ویژه ای از خود به یادگار نهاده است وآن را وقف وطن، آزادی، کرامت و هویت از دست رفته اش کرد. محمود درویش در برابر ستم وبی عدالتی غاصبان ایستادگی نمود وهرگز به ذلت و بردگی تن نداد. حبسیات او سراسر خشم وتحدی علیه غاصبان وگویای آشتی ناپذیری او با اشغالگران سرزمین است، این اشعارتصویرگرحالات پرخروش ونا آرامی او علیه مظلوم کشی است، محمود درویش توانسته ازپشت میله های سرد و پولادین زندان، رسالت خود، یعنی رسوایی دشمن، برانگیختن احساسات وتحریک وتشویق اراده ها را به بهترین شکل ترسیم نماید و اشعارش را به عنوان دستآویزی برای فرهنگ سازی و ایجاد روح مقاومت و پایداری درتمام اقشار ملت به کارببندد. حبسیات او ازعمق وجود ظلم ستیزاو سرچشمه گرفته، غل وزنجیرها عزم واراده ی آهنین اورا آبدیده کرده و در بحبوحه ی اشغال و ویرانگری، گرد شکست را با رنگ پیروزی وچهره ذلت بار آن را با نقاب عزت وشکوه آراسته است. حبسیات درویش سرشار از مثبت اندیشی صادقانه ای است که ناشی از اهداف وآرمان های والای اوست. محمود درویش تمام این مفاهیم را با جرأت وشجاعت مثال زدنی وبا توانایی های بالا وبا اسلوبی ناقدانه وتاثیرگذار بیان کرده است و برای ارائه اندیشه ونگرش های جاودانه اش ازتنها امید باقی مانده اش یعنی رمز ونماد مدد جسته وازتصویرگری به عنوان ابزاری ساختاری استفاده نموده است، تا آگاهی مخاطب را دو چندان و ادراک واحساس او را نسبت به آنچه پیرامونش می گذرد، عمق بخشد.