نام پژوهشگر: ماشاءالله حیدرپور
مرتضی غرسبان ماشاءالله حیدرپور
کشورهای عمده صادرکننده نفت را می توان به عنوان بازیگرانی در نظر گرفت که در درون یک ساختار ویژه بین المللی به نام بازارجهانی نفت عمل می کنند. در این میان، نفت، هم بر ساختار دولت های صادرکننده به عنوان بازیگر سیاست خارجی تأثیرگذار است و هم یک ساختار ویژه بین-المللی را برای این بازیگران به عنوان مهمترین عرصه بازی آنها ایجاد می کند به طوری که می توان قواعد ویژه ای را برای سیاست خارجی دولت های بزرگ صادرکننده نفت در نظر گرفت که از جمله آنها می توان به توانایی بالای تأثیرگذاری بر بازار جهانی نفت و همچنین همگرایی یا واگرایی شدید سیاست خارجی آنها با قدرتهای بزرگ جهانی و بازار بین المللی نفت اشاره کرد. با بررسی جایگاه کشورمان در بازار جهانی نفت، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از مهمترین کشورهای صادرکننده نفت وبالتبع یکی از بازیگران اصلی بازارجهانی نفت شناخته می شود که می-تواند با استفاده از اهرم نفت در سیاست خارجی خود، نقشی بسیار تأثیرگذار در عرصه جهانی ایفا نماید. لذا با توجه به اینکه اوّلاً ایران به خاطر منابع عظیم انرژی و استخراج و صادرات بالای آن، از اهمیت و جایگاه مهمی در بازارجهانی نفت برخوردار است، و دوّماً سیاست های نفتی جمهوری اسلامی ایران در دوره های مختلف، مبتنی بر تعامل و یا تقابل با نظام بین الملل بوده است و سوّماً سیاست های نفتی ایران به دلیل اهمیت جایگاه نفتی ایران و رویکرد مستقل و متفاوت ایران، بر بازار جهانی نفت تأثیرگذار بوده است، می توان سیاست های نفتی جمهوری اسلامی در طول بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی را در زمره یکی از علل اصلی ثبات و یا بی ثباتی بازار جهانی نفت به-شمار آورد.