چکیده گیاه بارهنگ با نام علمی(plantagomajor.l) جزء خانواده plantaginaceae می باشد.از موسیلاژ این گیاه در فرآورده های دارویی و آرایشی استفاده می گردد. به منظور بررسی تنوع حاصل از کشت بافت در کالوس های حاصل از گیاه بارهنگ، 18 تیمار حاصل از کالوس های القا شده از ریزنمونه های مختلف در غلظت های متفاوت هورمونی به همراه یک نمونه شاهد انتخاب و dna ژنومی با استفاده از روش ctab استخراج و تنوع موجود بین نمونه ها با استفاده 6 پرایمر از نشانگر های issr بررسی شد. بررسی تنوع سوماکلونال حاصل در شرایط مختلف کشت، ریزنمونه ها و واکشت ها با استفاده از نشانگر های issr نشان دهنده الگوی نواری متفاوت در بین کالوس های حاصل از ریزنمونه های مختلف در محیط ها و واکشت های متفاوت بود متوسط تعداد باندهای چند شکل با در نظر گرفتن تمام 59 باند پلی مورف برابر 83/9 باند به ازای هر آغازگر بدست آمد. تجزیه کلاستر به روش upgma و ضریب تشابه دایس با استفاده از نرم افزار darwin انجام شد. دندروگرام حاصل از تجزیه کلاستر انجام شده، ژنوتیپ های مورد بررسی را در 6 گروه طبقه بندی نمود. همچنین مقادیر تشابه ژنتیکی برآورد شده بین افراد بر اساس 59 باند پلی مورف بین مقادیر 27/0 تا 83/0 با متوسط 54/0 بدست آمد. کلمات کلیدی: بارهنگ، کالوس، تنوع سوماکلونال، issr .