چکیده یکی از مهمترین و پیچیده ترین تحولات جهان در نیم قرن اخیر توسعه شهرنشینی است. رشد شتابان شهرنشینی و ظهور مناطق کلانشهری؛ عواقب و پیامدهای متفاوتی را به دنبال داشته و با آسیب های شهری متعددی همراه شده است. از جمله نارسایی های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و بالاخره توسعه ناپایدار فضایی از پیامدهای شهرنشینی شتابان به شمار می رود. هدف این پژوهش بررسی و شناسایی ویژگی های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و مدیریتی شهرستان بهارستان و تعیین سناریوی مطلوب به منظور دستیابی به توسعه پایدار فضایی این شهرستان است. روش به کار گرفته در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. بدین منظور ابتدا با انجام مطالعات کتابخانه ای و میدانی و بهره گیری از مدل تحلیلی swot، عوامل داخلی (قوت ها و ضعف ها) و خارجی (فرصت ها و تهدیدها) شهرستان بهارستان استخراج گردید. با اعمال وزن نهایی هر یک از عوامل موقعیت آن مشخص شد. یافته های پژوهش حاکی از آنست که موقعیت شهرستان بهارستان تدافعی می باشد. سرریز کنترل نشده جمعیت کلان شهر تهران به این شهرستان منجر به بروز مشکلات حاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی هم چون گسترش فقر و بیکاری، نارسایی زیربناها و خدمات رسانی، ناهنجاری های اجتماعی، کمبود مسکن و تهدید محیط زیست شده است. در ادامه پژوهش، راهبردهای لازم جهت توسعه متعادل و پایدار فضایی شهرستان ارائه گردید. بعد از تعیین اهداف و راهبردهای توسعه شهرستان بهارستان با استفاده از تکنیک adia عرصه های تصمیم گیری برنامه ریزی تغییر و توسعه فضایی شهرستان در هشت مقوله مدیریت یکپارچه، مهاجرت، رشد فیزیکی سکونتگاه ها، آلودگی ها، زمین های کشاورزی، ایجاد و توسعه زیرساخت ها، توسعه انسانی و تولید اشتعال تولید شد. در ادامه اختیار راهبردی عرصه های تصمیم گیری مشخص و سازگاری و ناسازگاری آنها با هم بررسی شد. در نهایت سناریوهای ممکن استخراج و سناریوی برتر انتخاب شد. تاکید سناریوی برتر بر مدیریت یکپارچه و هماهنگ شهرستان، کنترل مهاجرت بی رویه به شهرستان، جلوگیری از رشد بی رویه فیزیکی و پراکنده سکونتگاه ها، کاهش آلودگی ها، حفاظت از زمین های کشاورزی، ایجاد و توسعه زیرساخت ها، توسعه انسانی و تولید اشتغال در سطح شهرستان بهارستان می باشد. واژه های کلیدی: توسعه پایدار فضایی، برنامه ریزی منطقه ای، تکنیک adia و مدل swot