چکیده در این تحقیق بازیابی روی از پساب کارخانه روی مجتمع تغلیظ سرب و روی انگوران (شرکت کالسیمین) به روش استخراج حلالی مورد مطالعه قرار گرفت. پساب حاوی فلز روی، ابتدا به وسیله کاغذ صافی فیلتر شد. سپس توسط روش استخراج حلالی، فرآیند استخراج روی انجام می شود و در مرحله بعد فازآلی حاوی فلز روی استریپ می شود. در مرحله استخراج پارامترهای آزمایشگاهی ph تعادلی، غلظت استخراج کننده d2ehpa، دما، سرعت همزن و زمان استخراج و نسبت فاز آبی به آلی مورد بررسی قرار گرفت و شرایط مناسب بدین شرح انتخاب شد: ph تعادلی برابر با 5/2، غلظت استخراج کنندهd2ehpa 10درصد حجمی، دما 25 درجه سانتی گراد، سرعت همزن 300 دور بر دقیقه، زمان استخراج 10 دقیقه و نسبت فاز آبی به آلی 1/1. با توجه به منحنی مکیب- تیل تعداد مراحل تئوریکی استخراج شامل دو مرحله است. سپس در مرحله بعدی از تحقیق استخراج فلز روی مدل سازی شد. پارامترهای موثر در نظر گرفته شد و به وسیله روش طراحی آماری آزمایش ccd طرح آزمایشی مناسب درنظر گرفته شد و با استفاده از نرم افزار dx7 مدلی مناسب با فرآیند تعیین شد. شرایط بهینه استخراج فلز روی تعیین شد. یکی از نقاط بهینه همان شرایط آزمایشگاهی به دست آمده در مرحله استخراج است (5/2=ph تعادلی، غلظت استخراج کننده d2ehpa 10درصد حجمی، دما 25 درجه سانتی گراد). در نهایت فلز روی با بازیابی 57/89 % از پساب استخراج شد. در مرحله استریپ پارامترهای آزمایشگاهی غلظت اسید مجلول و نسبت فاز آلی به آبی مورد بررسی قرار گرفت و شرایط مناسب بدین شرح می باشد: غلظت اسید 80 گرم بر لیتر، نسبت فاز آلی به آبی 1/1. در این شرایط بازیابی مرحله استریپ 8/98% است اما هدف نهایی تغلیظ محلول حاصل از استریپ است. بنابراین نسبت فاز آلی به آبی 1/4 انتخاب شد و غلظت نهایی فلز روی به 56/21 گرم بر لیتر رسید. واژه های کلیدی: استخراج حلالی، پساب، روی، d2ehpa، روش طراحی آماری آزمایش، ccd.