ریشه یابی، تبدیل شکل های گوناگون کلمه به یک جوهره مشترک است که آن جوهره را ریشه نامند. ریشه یابی یکی از مباحث مهم در پردازش زبان طبیعی است که به طور گسترده در سیستم های بازیابی اطلاعات، ترجمه ماشین، دسته بندی متن، خلاصه نویسی متن، شاخص گذاری، متن کاوی و غیره استفاده می شود. در این پایان نامه دو ریشه یاب جدید مبتنی بر الگوریتم تنوع جانشینی برای زبان فارسی ارائه می شوند. این ریشه یاب ها دقت تکنیک های آماری را با استفاده از یک فرهنگ لغت و تکنیک ساختاری افزایش داده است.