چکیده جایگاه رقابت تحصیلی از منظر سند چشم انداز تعلیم و تربیت ایران و مقایسه ی آن با دیدگاه های صاحب نظران تربیتی به کوشش محمد کشاورز هدف این پژوهش عبارت از شناسایی علل و عوامل ایجاد کننده ی رقابت تحصیلی در نظام آموزشی ایران از دیدگاه صاحب نظران تعلیم و تربیت و مقایسه ی آن با سند چشم انداز تعلیم و تربیت بود. در بخش مصاحبه داده ها به روش مصاحبه ی عمیق گردآوری شدند که در آن افراد مورد مطالعه به شیوه ی هدف مند و با توجه به اصل نمونه گیری با حداکثر تنوع و با رعایت اصل اشباع شدگی انتخاب شدند و در بخش اسنادی، استخراج مولفه ها بر اساس بررسی سند چشم انداز تعلیم و تربیت ایران با شیوه ی تحلیل استفرایی صورت گرفت. در ادامه نقاط اشتراک و افتراق مولفه های استخراج شده در جدولی تناظری ارائه گردید. پژوهش گر برای تجزیه وتحلیل داده ها در هر دو بخش از تحلیل محتوای استقرایی با رویکرد تئوری داده مبنا، بهره گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که عوامل ایجادکننده ی رقابت تحصیلی در نظام آموزشی از نظر مصاحبه شوندگان و سند چشم انداز تعلیم و تربیت هر دو از عوامل درون و برون سازمانی و همچنین عوامل درون فردی که خود شامل طبیعت فرد و تفاوت های فردی است، نشأت می گیرد. فرایند رقابت دانش آموزان با خود و معیارهای موجود و با دانش آموزان دیگر در سایه هماهنگی بین این عوامل شکل می گیرد. در تعامل بین این عناصر، معلم به عنوان مهره ای کلیدی و پل ارتباطی نقش اصلی را بر عهده دارد.