نام پژوهشگر: سیدکاظم علوی پناه

ارزیابی فرسایش خاک به کمک مدل های وزنی در محیط gis و با استفاده از تصاویر ماهواره ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده کشاورزی 1389
  حسین هوشمند   سیدکاظم علوی پناه

هدررفت خاکهای زراعی اثرات منفی زیادی بر روی تولیدات کشاورزی، کیفیت آب و محیط زیست در سراسر دنیا به جای می گذارد. به منظور ارزیابی فرسایش خاک حوزه آبخیز جهرم در سال 1388 نقشه هایی با مقیاس 1:65000 از عوامل موثر بر فرسایش خاک به کمک مدل های وزنی در محیط gis و با استفاده از تصاویر ماهواره ای تهیه و برای ارزیابی فرسایش خاک در حوزه جهرم استفاده گردید. مدل فرسایشی مذکور شامل دو دسته متفاوت از عوامل فرسایشی بود. دسته اول متشکل از چهار عامل شاخص فرسایش مورفولوژیکی، فرسایش پذیری خاک، پوشش/ نوع کاربری اراضی و فرسایندگی باران، و دسته دوم علاوه بر عوامل بالا، نفوذ صخره ای را نیز در بر می گرفت. نفوذ بالا باعث کاهش رواناب سطحی و بنابر این کاهش کمیت مواد انتقال یافته می شود و در نتیجه کاهش فرسایش خاک را به دنبال خواهد داشت. چهار زیرپارامتر سنگ شناسی، کارست شدگی، تراکم خصوصیات خطی و تراکم زهکشی در نفوذ صخره ای نقش داشتند که در این مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره ای استخراج شدند. میزان تاثیر هر یک از این عوامل با استفاده از مدل های وزنی و ماتریس مقایسه دو بعدی و به روش حداکثر عامل محدود کننده تعیین گردید. در این تحقیق با عنایت به اطلاعات فوق، نقشه های عاملی فرسایش (فرسایش پذیری، فرسایندگی باران و...) و همچنین دو نوع نقشه حساسیت فرسایش (با عامل نفوذ صخره ای و بدون آن) تهیه شد. داده های فرسایش و رسوب موجود در منطقه مورد نظر نشان داد که میزان دقت نقشه ای که عامل نفوذ صخره ای را در بر می گرفت 77 درصد می باشد، که این دقت 9 درصد بیشتر از دقت نقشه دوم (بدون در نظر گرفتن نفوذ صخره ای) بود. نتایج بدست آمده از این تحقیق نیاز و اهمیت عامل نفوذ صخره ای را در تعیین فرسایش خاک منطقه کارستی حوزه جهرم نشان می دهد.