چکیده ندارد.

دراین رساله تحت عنوان " تحلیل عملکرد فضایی - مکانی شهربیرجند و تعیین حوزه نفوذ آن " روی دو مطلب تاکید شده است : یکی، تحلیل و تبیین عملکرد فضایی - مکانی شهر بیرجند در محدوده شهر، شهرستان، استان کشور و برون کشوری ضمن ارائه جداول، نمودار و نقشه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . دیگر اینکه حوزه نفوذ شهر بیرجند براساس روشهای آماری و کمی و آنالیز جریانها از طریق پرکردن پرسشنامه در شهر، در روستاها، مسافران خروجی از شهر، پرونده متهمین دادسرا بیمارستان و ... مصاحبه، مشاهده و ... موردمطالعه واقع شده است . چهار فرضیه مورد تایید قرار گرفته که عبارتند از : -1 موقعیت جغرافیایی و ژئوپلتیکی شهر بیرجند در شرق ایران سبب شده که این شهردارای کارکردهای متفاوتی از قبیل : کارکردهای خدماتی - اداری، تجاری - مالی علمی و فرهنگی و نظامی باشد.-3 حوزه نفوذ اداری و سیاسی شهربیرجند با حوزه نفوذ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی انطباق ندارد و مناسبات و روابط کارکردی آن در زمینه های خدماتی، علمی و فرهنگی و اجتماعی فراتر از مرزهای سیاسی و اداری می باشد. -3 شهر بیرجند بیشترین رابطه را به ترتیب باروستاهای تابعه خود، سپس با شهرهای مشهد، تهران، زاهدان، قاین و نهبندان دارد. -4 عدم وجود یک شبکه سلسله مراتب شهری منظم در منطقه و توانهای بالقوه و بالفعل شهربیرجند منجر به قطبی شدن و گسترش حوزه نفوذ آن گردیده است .

شهر پدیده ای جغرافیایی است که در بستر طبیعت طی زمان شکل می گیرد. از این رو، سرزمین هر شهر می بایست در درجه نخست با اعتبار موهبتهای طبیعی اش ، پایداری و بقای انسانهای ساکن در آن را تضمین کند. لازم است با ارزیابی صحیح تجارب کسب شده از نسلهای پیشین، و با توجه به تفکر شهرسازی حاکم، از منابع حیاتی و امکانات موجود در محیط استفاده مناسب کرده، با هدف ایجاد تعادل در محیط زیست شهری و دست یابی به توسعه ای جامع و پایدار، به ساماندهی شهر در یک قالب ساختاری مناسب بپردازیم. در این تحقیق، با استفاده از تحقیقات کتابخانه ای و عملیات میدانی با روش نمونه گیری منطقه ای به شیوه تصادفی از شهر کاشمر و تکمیل پرسشنامه از تمامی روستاهای بالای 50 خانوار، استفاده از کارت مصاحبه و ... در زمینه های مورد نیاز، به بررسی مسائل مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی پرداخته ایم. هدف اساسی تحقیق، بررسی وضع موجود فعالیت های شهر و شهرستان کاشمر جهت ارائه راهکارهای مناسب به منظور تحقق توسعه پایدار می باشد. نتیجه کلی تحقیق حاکی از آن است که مهترین عنصر توسعه پایدار یعنی "انسان آگاه و توسعه اندیش " که دارای فرهنگ خلاق، متحول و پویا باشد، در این محدوده با مشکل مواجه است . فعالیت های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اکولوژیکی و آنچه اکنون در شهر و شهرستان جریان دارد، ما را به سمت توسعه ای پایدار هدایت نمی کند. شهر کاشمر تنها با اتکا به خود، قادر به ادامه حیات نبوده، پایداری و تداوم توسعه این شهر در گرو پایداری حوزه نفوذ پیرامونی اش می باشد. بنابراین، هر برنامه ای در شهر، بدون توجه به سکونتگاههای روستایی این شهرستان نتیجه مثبتی در پی نخواهد داشت . در شهرستان کاشمر به دلیل وابستگی های شهر و روستا به همدیگر، توسعه پایدار شهری در گرو توسعه پایدار روستایی است . بررسی شاخص های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی در این محدوده، حکایت از ناپایداری توسعه و تفاوت با استانداردهای کشوری دارد.