نام پژوهشگر: عبداله عبدالخانی

ترجمه فصل سوم کتاب ((مع المتنبی))اثر دکتر طه حسین و بررسی رویکرد نقدی مولف در آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه محقق اردبیلی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1394
  عبداله عبدالخانی   جواد گرجامی

این پژوهش، ترجمه بخش سوم کتاب مع المتنبی است که زندگی علمی، هنری و ادبی وی را در دوران حضورش در دربار سیف الدوله مورد مطالعه قرار می دهد. مولف، دوره زمانی 9 ساله زندگی متنبی را به 10 بخش تقسیم کرده است؛ بخش اول، شرح مختصری از اشعاری است که برای سیف الدوله سروده و جنگ ها و هنر نمایی های وی و همچنین ویژگی هایی که اشعارش را متمایز کرده، بیان می کند. در فصل دوم خصوصیات محیطی سیف الدوله و اوضاع و احوال مردم تحت سلطه وی و درباریان را بررسی می کند. در فصل سوم، متنبی در راستای متمایز نشان دادن خویش نسبت به سایر شعرای دربار و کنار زدن آنها شروع به سرودن قصایدی نمود که به واسطه این اشعارش موقعیت خود را نزد سیف الدوله تثبیت کرد. فصل چهارم مختص به سوگواری هایی است که متنبی در مورد خواص سیف الدوله بیان کرده است، فصل پنجم و ششم به توصیف جنگهای داخلی و خارجی فرمانروا می پردازد. متنبی فصل هفتم را به توصیف اوضاع پس از جنگ ها می پردازد، وی پیروزی ها را به شیواترین و موثرترین شکل ممکن به تصویر می کشد؛ در عین حال شکست ها را به گونه ای وصف می کند که امید را در دل لشکریان زنده می کند و احساسات آنها را برای انتقام جویی بر می انگیزد. متنبی فصل هشتم را در مورد علل شورشهای داخلی و رابطه آنها با مرکز خلافت در بغداد بیان می کند و صراحتاً یا به اشاره، مرکز خلافت را مورد خطاب قرار می دهد؛ وی از سیف الدوله به عنوان قهرمانی که دست راست خلیفه بوده یاد می کند که به تنهایی در برابر دشمن رومی ایستاده و از خلیفه بغداد حمایت می کند و در مواردی خلیفه را نکوهش کرده و به او وعده می دهد. فصل نهم اشعاری است که متنبی در دوران صلح، آرامش و جشن ها برای سیف الدوله سروده است. فصل دهم نیز متنبی به دلیل عدم پشتیبانی سیف الدوله از وی در مقابل بد خواهان و دشمنان او را سرزنش می کند؛ و همین موضوع سرانجام موجب جدایی متنبی از سیف الدوله و ترک شام به قصد عراق گردید.