هورمون رشد (gh) مهم ترین هورمون کنترل کننده رشد سلول های سوماتیک و موثر در سنتز پروتئین، چربی و کربوهیدرات ها می باشد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی چند شکلی های ژن gh-1در ماهی کپور معمولی و gh-2 در ماهی سفید با استفاده از تکنیک pcr-sscp و ارتباط آن با صفات مرتبط به رشد (فاکتور وضعیت، طول و وزن بدن) بوده است. تعداد 150 قطعه ماهی کپور در 4 گروه سنی 4، 6، 12و 24 ماهه و 150 قطعه ماهی سفید در سن 3 ماهگی به طور تصادفی انتخاب و از باله دمی برای استخراج dna استفاده شد. پس از استخراج dna به روش نمکی بهینه یافته، دو قطعه به اندازه 373 و 410 جفت باز به ترتیب برای جایگاه های ژنی gh-1در ماهی کپور معمولی و gh-2 در ماهی سفید تکثیر و تعیین ژنوتیپ افراد به روش sscpانجام گرفت. در نمونه های مورد مطالعه 8 الگوی باندی متفاوت a، b، c، d، e، f، g و h در جمعیت کپور ماهیان بهترتیببافراوانی های 33/31، 67/10، 67/20، 67/22، 4، 2، 67/2 و 6 درصد و 3 الگوی باندی متفاوت a، b و c به ترتیب با فراوانی 67/24، 67/58 و 67/16 درصد در جمعیت ماهی سفید مشاهده شد. تجزیه و تحلیل نشانگر- صفت ارتباط معنی دار آماری بین ژنوتیپ های مختلف ژن gh-2 ماهی سفید با صفات وزن، طول بدن و فاکتور وضعیت وجود ندارد. همچنین بین ژن gh-1 ماهی کپور در سه گروه سنی 4 ماه، 6 ماه و 12 ماه با صفت وزن ارتباط معنی دار آماری (05/0>p) وجود دارد در حالی که با صفات طول و فاکتور وضعیت ارتباط معنی داری مشاهده نشد. آزمون چند دامنه ای دانکن برای جمعیت ماهیان کپور معمولی در سه گروه سنی 4 ماه، 6 ماه و 12 ماه نشان داد که ماهیان با ژنوتیپ دارای الگوی باندی d به طور معنی داری (05/0>p) دارای وزن بیشتری نسبت به سایر ژنوتیپ ها بودند. همچنین آزمون چند دامنه ای دانکن برای ماهی سفید نشان داد که افراد با ژنوتیپ c،cf بالاتری (05/0>p) نسبت به افراد با ژنوتیپ a داشتند. از نظر صفات وزن و طول در داخل جمعیت ماهیان سفید، هیچ کدام از ژنوتیپ ها با یکدیگر اختلاف معنی دار نداشتند. نتایج تعیین توالی قطعه تکثیری در ماهی سفید نشان داد که در الگوی باندیc، نه snp به صورت تغییرنوکلوتیدیt به g در موقعیت 82 جفت بازی، a به c در موقعیت 113 جفت بازی، g به a در موقعیت 207 جفت بازی، g به a در موقعیت 254 جفت بازی، g به a در موقعیت 269 جفت بازی، g به a در موقعیت 296 جفت بازی، a به g در موقعیت 307 جفت بازی، c به a در موقعیت 308 جفت بازی و g به a در موقعیت 346 جفت بازی رخ داده است. همچنین در موقعیت 366 جفت بازی در الگوی باندی b یک جهش از نوع حذف مشاهده شد. مشاهده هشت الگوی باندی مختلف در جایگاه مورد مطالعه در این پژوهش نشان دهنده تنوع زیاد در جایگاه ژنی gh-1 در جمعیت ماهیان کپور معمولی می باشد. بنابراین با توجه به اهمیت اقتصادی ماهی کپور معمولی و ماهی سفید در صنعت پرورش و وجود همبستگی بین چندشکلی های مشاهده شده و صفات رشد احتمالا بتوان از این جایگاه نشانگری در برنامه های اصلاح ن ژادی در جمعیت های مورد مطالعه بهره برد. به هر حال جهت دست یابی به نتایج مطمئن نیاز به تکرار آزمون با تعداد نشانگر بیشتر از این جایگاه های ژنی و اندازه نمونه های بزرگ تر از این جمعیت ها می باشد.